Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 19 i 18 grudnia br. odbyło się 6. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak, wicemarszałkowie Ryszard Jarzembowski i Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Janusza Bargieła i Krystynę Doktorowicz; listę mówców prowadziła senator K. Doktorowicz.

Przed przystąpieniem do obrad marszałek L. Pastusiak poinformował, że do Senatu przybyli harcerze, którzy - zgodnie z jedenastoletnią już tradycją - pragną przekazać Izbie Betlejemskie Światło Pokoju. Marszałek podkreślił, że (...) dla nas to Betlejemskie Światło Pokoju jest rzeczywiście symbolem pokoju, miłości. Jest również takim sygnałem dla nas wszystkich, zwłaszcza dla ludzi polityki, że żyjemy dziś w świecie pełnym konfliktów. Pomimo zakończenia zimnej wojny świat nie jest stabilny, jest pełen zagrożeń. Wprawdzie znikły zagrożenia związane z konfrontacją między Wschodem i Zachodem, ale pojawiły się nowe, inne problemy, o czym wszyscy wiemy, bo obserwujemy to, co się dzieje na świecie. I choć to światełko zostało zainicjowane właśnie w Betlejem, to jednak jest to region, który może najbardziej potrzebuje dziś pokoju, ponieważ właśnie tam istnieją bardzo poważne napięcia.

Następnie zabrała głos harcmistrz Teresa Hernik, zastępca naczelnika Związku Harcerstwa Polskiego:

Harcerze wręczyli marszałkowi Betlejemskie Światło Pokoju. Marszałek, dziękując w imieniu senatorów, powiedział: Chciałbym (...) w imieniu pań i panów senatorów serdecznie podziękować za ten symbol pokoju, miłości, sprawiedliwości i dobroci. Dziękuję też za te piękne słowa, która pani skierowała pod naszym adresem. Niechaj to Światło i te słowa o symbolu, o którym pani mówiła, będą również drogowskazem w naszej działalności dla nas, senatorów Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję bardzo.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszu alimentacyjnym, ustawy o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych i ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy - Prawo działalności gospodarczej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustaw: o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Prawo energetyczne, o partiach politycznych, o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych, o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej, Prawo telekomunikacyjne, o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", o spółdzielniach mieszkaniowych, o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006, o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych oraz o utracie mocy ustawy o kasach oszczędnościowo-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz niektórych innych ustaw, ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz o zmianie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza oraz o zmianie innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej oraz ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o nadaniu Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni nazwy Akademia Morska w Gdyni,

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 7. posiedzeniu, 7 grudnia br. Marszałek Senatu w tym samym dniu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Olga Krzyżanowska przypomniała, że ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów została wniesiona jako projekt poselski w Sejmie poprzedniej kadencji, w lipcu 1999 r. Po dwóch latach prac w komisjach sejmowych, a następnie w Senacie ustawa została uchwalona 7 czerwca br. 21 listopada br. rząd Rzeczypospolitej Polskiej wniósł do laski marszałkowskiej projekt nowelizacji ustawy, w którym proponował zmianę daty wejścia tej ustawy w życie, czyli zmianę daty 1 stycznia 2002 r. na 1 stycznia 2004 r., a więc przesunięcie tego terminu o dwa lata. Sejm 7 grudnia br. uchwalił ustawę, przesuwając termin o dalsze dwa lata: z 2004 r. na 2006 r.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że rozpatrywana nowelizacja przesuwa tylko datę wejścia w życie ustawy, nie zajmując się samą treścią ustawy, która, jak pokazały długie prace, a także dyskusja w komisji sejmowej, budzi zastrzeżenia, ale która nie była przedmiotem prac komisji senackiej.

Przedstawiciele rządu na posiedzeniu komisji podtrzymali stanowisko zawarte w projekcie nowelizacji ustawy. Argumentowali, że rząd jest przeciwny korporacyjnemu reglamentowaniu coraz to nowych grup zawodowych. Podkreślili, że zgodnie z art. 17 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej "w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony". Ale zdaniem rządu nie ma jednoznacznego rozstrzygnięcia, które z zawodów można uznać za zawody publicznego zaufania. Nie ma ustawowego ustalenia tych zawodów. Był to jeden z głównych argumentów, który podnosili przedstawiciele rządu na posiedzeniu komisji. Nie jest zatem ściśle określone, czy zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego, czy nie jest. Nie oznacza to dezawuowania tego zawodu. Chodzi tylko o to, że nie jest to uregulowane w ustawie.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że w czasie posiedzenia komisja wysłuchała również przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, a także instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i akademii medycznej. Przedstawili oni argumentację, że usługi psychologiczne, świadczone obecnie bardzo często, i to w różnych dziedzinach życia, nie tylko medycznych czy lekarskich, przy braku ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów świadczone będą bez żadnych możliwości wyciągnięcia konsekwencji i kontroli świadczących je osób, ich przygotowania zawodowego i ich rzetelności. Obecnie wystarczy zarejestrowanie działalności gospodarczej, bez żadnego dyplomu, bez żadnego sprawdzania, bez żadnej kontroli uprawnień, żeby świadczyć te usługi, co ze społecznego punktu widzenia może być niebezpieczne. Zwrócono też uwagę, że przy braku tej ustawy nadal nie będzie żadnej możliwości doskonalenia zawodowego i prowadzenia specjalizacji psychologów.

Senator sprawozdawca poinformowała, że biorąc te wszystkie argumenty pod uwagę, Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia uznała, iż przesunięty aż o cztery lata termin wejścia w życie ustawy jest zbyt odległy. W czasie dyskusji w komisji senatorowie wyrazili opinię, że jest wiele zawodów zaufania publicznego, których taki właśnie status nie jest uregulowany w ustawie, a mimo to mają one swoje ustawy i swoje samorządy. Można wymienić kilkanaście takich zawodów - wystarczy powiedzieć o zawodzie lekarza, pielęgniarki, adwokata - które mają swoje ustawy i  swoje samorządy. Część senatorów wyrażała opinię, że nie ma powodu, żeby zawód psychologa traktować ostrzej czy inaczej.

Komisja uznała też za słuszny argument, że przesunięcie o cztery lata daty wejścia w życie ustawy uniemożliwia nadzór nad wykonywaniem tego zawodu i nad specjalizacją konieczną w tym zawodzie. Z kolei nieprzyjęcie nowelizacji sprawiłoby, że byłby aktualny obecnie obowiązujący termin, a więc ustawa weszłaby w życie już prawie za dwa tygodnie. Komisja uznała, że jest to termin zbyt bliski, i po przeanalizowaniu wszystkich argumentów postanowiła zaproponować przesunięcie momentu wejścia w życie tej ustawy o dwa lata, czyli do roku 2003.

Podczas dyskusji nad ustawą wnioski o charakterze legislacyjnym złożył senator Andrzej Chronowski.

Trzy zaproponowane poprawki rozpatrzyła senacka komisja podczas przerwy w obradach. Komisja poparła wszystkie poprawki.

Uchwała

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, zgodnie z procedurą, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiła senator Ewa Serocka. Senator wskazała, że projektowana zmiana dotyczy przywrócenia wymiaru urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego do stanu sprzed nowelizacji, tj. sprzed 1 stycznia 2000 r. Powodowałoby to, że urlop macierzyński miałby wymiar szesnastu, osiemnastu i dwudziestu sześciu tygodni w zależności od tego, czy jest to ciąża pierwsza, kolejna czy mnoga.

Senator wskazała, że w  sposób bezsporny można stwierdzić, iż w 2002 r. oszczędności nie będzie, ponieważ według ustawy osoby, które będą przebywały na urlopie macierzyńskim w dniu jej wejścia w życie, oraz te kobiety, które będą w tym czasie w ciąży, będą korzystały z urlopów w obecnym wymiarze, czyli w wymiarze, który obowiązuje od 1 stycznia 2000 r. Mając to na uwadze, rząd nie może obecnie zaplanować oszczędności na rok 2002, które pierwotnie zakładał.

Senator sprawozdawca poinformowała, że komisja postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie 4 poprawek do ustawy.

Poważne wątpliwości senatorów budziło uregulowanie ustawowe dające możliwość podziału urlopu macierzyńskiego między kobietę a mężczyznę. Wątpliwości te zostały jednak rozwiane po dokonanej przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności zmianie redakcji art. 180 §6 ustawy. Zmiana ta jest zawarta w poprawce drugiej.

W toku prac wniesiono również poprawkę trzecią, do art. 183 §1 ustawy, polegającą na wydłużeniu do dwunastu miesięcy wieku dziecka przysposobionego, z uwagi na które z tego urlopu może skorzystać osoba przysposabiająca. Komisja wysłuchała szeregu uwag na ten temat, również uwag mężczyzny, który przysposobił dziecko, i po długiej debacie zmieniła zapis, określając wiek dziecka na dwanaście miesięcy. Komisja uznała, że procedura legislacyjna związana z przysposobieniem dziecka jest obecnie w Polsce dość długa, co powoduje, że rodzice często nie mogą skorzystać z tych uprawnień w okresie, który zakładała ustawa przedstawiona przez Sejm.

W poprawce czwartej wprowadzono również drobną, ale istotną zmianę redakcyjną, dotyczącą art. 189¹ §3.

Dalsze poprawki do ustawy zgłoszono podczas dyskusji. Senatorowie: Andrzej Chronowski, Anna Kurska, Mieczysław Janowski, Zbigniew Religa, Zbigniew Romaszewski i Jan Szafraniec złożyli wniosek o odrzucenie ustawy w całości.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br. Tego samego dnia została przekazana do Senatu i w tym samym dniu marszałek Senatu skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W dotychczas obowiązujących przepisach uprawniających do korzystania ze świadczeń podstawą do ich wypłacania były tak zwane progi dochodowe, określone w procentach przeciętnego wynagrodzenia brutto. Zamiast progów procentowych Sejm wprowadził progi kwotowe, które wynoszą 50% przeciętnego wynagrodzenia netto. W opinii senatora sprawozdawcy, jest to bardzo istotna zmiana. Przez dochód netto rozumieć należy dochód pomniejszony o podatek dochodowy, składki odprowadzane do ZUS oraz wpływy ze świadczeń alimentacyjnych przeliczone na jedną osobę w rodzinie. Progi te będą obowiązywać od 1 czerwca 2002 r. do 31 maja 2003 r. Wyklucza to możliwość postawienia zarzutu, że ustawa narusza prawa nabyte lub że jest to wypadek działania prawa wstecz.

Przy ustalaniu uprawnień do zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych uwzględniono tak zwane minimum socjalne, czyli dochód w wysokości 548 zł netto przypadający na jednego członka rodziny w czteroosobowej rodzinie pracowniczej. Dla osób samotnie wychowujących dzieci oraz osób wychowujących dzieci uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego i świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego to minimum socjalne jest wyższe i wynosi 612 zł netto. W ten sposób przebudowano system zabezpieczenia społecznego i ujednolicono zasady ustalania progu dochodowego uprawniającego do tych zasiłków.

Zmieniono również sposób dokumentowania wysokości dochodów. Osoby ubiegające się o zasiłki rodzinne, wychowawcze i świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego zamiast oświadczeń o dochodach składać będą teraz odpowiednie zaświadczenia. Uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego ustalane będą nie na podstawie zaświadczenia od lekarza, tylko na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności, wydanego przez zespół orzekający o stopniu niepełnosprawności uprawniony do wydawania takich orzeczeń. Zasiłki pielęgnacyjne nie będą przysługiwały osobom przebywającym w zakładach karnych, jak to miało miejsce dotychczas.

Sprawozdawca komisji senator Wiesława Sadowska podkreśliła, że rozpatrywana nowelizacja dotyka materii delikatnej - bytu wielu polskich rodzin. Dlatego też dyskusji nad proponowanymi przez rząd i uchwalonymi przez Sejm zmianami towarzyszyły mieszane uczucia członków komisji senackiej: z jednej strony, zrozumienie ze względu na depresję w budżecie państwa, z drugiej zaś - świadomość dolegliwości związanych z uszczupleniem niektórych form pomocy ze strony państwa osobom ubogim.

Jak wskazała senator sprawozdawca, podstawowa systemowa zmiana dotyczy zasad wypłacania świadczeń obligatoryjnych, z których wypłatą wojewodowie zalegają już, łącznie ze świadczeniami fakultatywnymi, na kwotę 700 milionów zł. Wypłaty te w dużym stopniu są obecnie kredytowane przez samorządy. W poprawkach, w zmienionej ustawie, obniża się kryterium dochodowe uprawniające do pobierania zasiłku stałego, a więc tego, który otrzymuje osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem lub dorosłym niepełnosprawnym. Senator W. Sadowska podkreśliła, że nowelizacja chroni prawa nabyte. System pobierania zasiłku ma być uszczelniony przez wprowadzenie nowych zasad orzekania o stopniu niepełnosprawności dzieci. Przewidywane oszczędności z tytułu tej zmiany wyniosą 97 milionów zł.

Oszczędności rzędu 77 milionów zł ma dać budżetowi zmiana zasad wypłacania zasiłku gwarantowanego okresowego. Obecnie samotni bezrobotni matka lub ojciec otrzymują taki zasiłek na dzieci do lat szesnastu, a zmiana polega na tym, że ustawodawca obniża ten wiek do lat siedmiu. Nie przeszła proponowana przez komisję sejmową - dyskutowana także na posiedzeniu komisji senackiej - poprawka, aby wiek ten podnieść do lat dziesięciu.

Nie budziły natomiast zastrzeżeń propozycje włączenia do ustawy o pomocy społecznej świadczeń dla kobiet w ciąży. Wprowadza się dwa rodzaje zasiłku macierzyńskiego: jednorazowy stały i okresowy.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br. Do Senatu została przekazana w tym samym dniu. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa dotyczą przekazywania środków przez Agencję Rynku Rolnego na Fundusz Pracy przez okres niezbędny na finansowanie wypłat świadczeń przedemerytalnych. W nowelizacji mówi się bezterminowo o okresie niezbędnym na finansowanie wypłat przedemerytalnych, podczas gdy według poprzedniej ustawy środki te miały być przekazywane w wysokości 15% przez dziesięć lat.

W ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych chodzi o uporządkowanie działania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Członkowie komisji zostali poinformowani przez ministra, że ten fundusz prawie zbankrutował, dlatego istnieje pilna potrzeba uporządkowania jego działań. Nowelizacja ma na celu naprawienie finansów, zmianę dysponenta i uporządkowanie spraw pracowniczych, które są bardzo ważne dla pracowników zakładów pracy.

W ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu wprowadza się zmniejszenie wysokości świadczenia przedemerytalnego z 90% do 80% kwoty emerytury określonej w celu ustalenia świadczenia przedemerytalnego. Świadczenie to musi jednak wynosić nie mniej niż 120% i nie więcej niż 200% zasiłku. Ze względów finansowych konieczne jest obniżenie wysokości tego świadczenia, ale jednocześnie ustala się granicę minimalnego i maksymalnego świadczenia przedemerytalnego na poziomie 120% i 200% zasiłku, który wynosi 476 zł 70 gr.

Pozostałe zmiany mają na celu ochronę absolwentów zamieszkałych w rejonach uznanych za zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem, a także chronią byłych pracowników pegeerów i przyznają świadczenia osobom, które pracują w szczególnych warunkach.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Cieślak przypomniał, że ustawa była projektem rządowym, który przewidywał zamrożenie dodatków do emerytur i rent, po pierwsze, kombatantom i ofiarom represji wojennych i okresu powojennego, po drugie, żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach, i po trzecie, osobom deportowanym do pracy przymusowej w III Rzeszy i w Związku Radzieckim. Dodatki mają być zamrożone w 2002 r. na poziomie obowiązującym 31 grudnia 2001 r.

Na mocy poprawek przyjętych przez Sejm przez okres jednego roku nie będą waloryzowane również ryczałty energetyczne przysługujące kombatantom, żołnierzom górnikom i członkom rodzin, którzy mają prawo do renty rodzinnej po tych osobach. Decyzja Sejmu jest o tyle korzystniejsza dla osób pobierających ryczałty, że w przedłożeniu rządowym ryczałty te miały być zamrożone bezterminowo. Ostatecznie w 2002 r. dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny wypłacane będą odpowiednio w wysokości 135 zł 96 gr oraz 88 zł 23 gr. Dodatek dla żołnierzy górników w wysokości od 6 zł 82 gr do 135 zł 36 gr, zależnie od liczby przepracowanych miesięcy, a ryczałt energetyczny 88 zł 23 gr. Dodatki dla osób deportowanych do pracy w III Rzeszy lub w ZSRR będą wypłacane w tej samej wysokości, co żołnierzom górnikom.

Przedstawiła je senator Olga Krzyżanowska. Senator przypomniała, że nowelizowana ustawa, uchwalona 20 lipca 2001 r. w wyniku wniesienia projektu poselskiego, miała wejść w życie 1 stycznia 2002 r. W myśl przepisów nowelizowanej ustawy świadczenie przysługiwać będzie osobom, które doznały naruszenia sprawności organizmu, powodującego całkowitą i trwałą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji wskutek działań wojennych w latach 1939-47, nie wchodząc w skład formacji wojskowych, zmilitaryzowanych służb państwowych i ruchu oporu - czyli dotyczy to osób cywilnych, jak w tytule ustawy, a także na skutek eksplozji niewybuchów pozostałych z okresu wojny 1939-45 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym wypadku ustawa przewiduje dodatkowy warunek, którego spełnienie jest konieczne do otrzymania świadczenia. Mianowicie, zdarzenie naruszające sprawność organizmu musiało mieć miejsce nie później niż do 15 listopada 1956 r., a całkowita i trwała niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji została stwierdzona w ciągu pięciu lat od dnia zdarzenia. Wysokość świadczenia ustawa określa na poziomie 50% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Ustawa nowelizująca, uchwalona przez Sejm na podstawie przedłożenia rządowego związanego z projektem budżetu państwa na rok 2002, przewiduje wydłużenie okresu vacatio legis tak, aby ustawa o świadczeniu dla cywilnych ofiar wojny weszła w życie dopiero 1 stycznia 2004 r.

Komisja wyraziła też opinię, że słuszna jest intencja ustawy, mówiąca o pomocy państwa dla osób, które zostały ofiarami ostatniej, tragicznej dla życia i zdrowia wielu Polaków wojny. W chwili obecnej, biorąc pod uwagę niemożność obliczenia faktycznych kosztów wprowadzenia jej w życie i trudną sytuację finansową państwa, komisja zdecydowała jednak wnieść o przyjęcie projektu ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br., i tego dnia przekazana do Senatu. Tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz do Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawił senator Władysław Mańkut, który stwierdził, że rozpatrywana przez Senat ustawa ma m.in. na celu zamrożenie na poziomie 2001 r. wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej oraz niektórych jednostek i podmiotów gospodarczych sektora finansów publicznych. Jest to  kontynuacja prac, jakie Senat rozpoczął przy podejmowaniu uchwały w sprawie zamrożenia wynagrodzeń pracowników szczebla centralnego, czyli tak zwanej erki. Zdaniem senatora sprawozdawcy, ustawa nie ogranicza możliwości zmian, czy też wzrostu wynagrodzeń indywidualnych, lecz precyzuje, zgodnie z art. 3 pkt 2 i 3, pojęcie środków na wynagrodzenia i zgodnie z pkt 2 tego artykułu daje możliwość wzrostu, przy zmniejszonym zatrudnieniu, wynagrodzeń w państwowych jednostkach budżetowych oraz jednostkach zaliczanych do sektora finansów publicznych. Przedłożona Senatowi ustawa reguluje równocześnie zasady kształtowania wynagrodzeń w państwowych i samorządowych osobach prawnych, utworzonych, na podstawie odrębnych ustaw, w celu wykonywania zadań publicznych.

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia w sprawie nowelizacji ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej przedstawił senator Janusz Bielawski. Senator przypomniał, że jest to projekt rządowy, który ma za zadanie ograniczenie wydatków na wynagrodzenia w sferze budżetowej. Komisja, którą reprezentował senator J. Bielawski wniosła o przyjęcie ustawy sejmowej bez poprawek.

Zgodnie z Regulaminem Senatu jako pierwszy pod głosowanie poddano wniosek obu komisji senackich dotyczący przyjęcia ustawy bez poprawek. Na 87 obecnych senatorów 1 głosował za wnioskiem, 80 - przeciw, a 6 osób wstrzymało się od głosu. Wobec wyników głosowania przystąpiono do głosowania nad przedstawioną poprawką. Proponowaną zmianę poparło 86 senatorów, 2 było przeciw, 3 osoby wstrzymały się od głosu.

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br., i w tym samym dniu wpłynęła do Senatu. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W debacie nad nowelizacją sejmową wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie Zbigniew Kulak i Marian Noga.

Jak poinformował senator M. Mietła, komisja poddała szczegółowej analizie i dyskusji zgłoszone w debacie wnioski. Komisja podzieliła przekonanie o zasadności czterech zgłoszonych dodatkowo wniosków. Odrzucona została jedynie poprawka senatora Z. Kulaka. Głównym powodem odrzucenia tej poprawki jest potrzeba stanowienia prawa, które w miarę możliwości dawałoby pełną kontrolę nad środkami wydawanymi z budżetu państwa. Wszystkie pozostałe poprawki zostały przyjęte przez Komisję Skarbu Państwa i Infrastruktury jednogłośnie.

W kolejnych głosowaniach Senat poparł wszystkie poprawki zawarte w sprawozdaniu Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oraz zmianę postulowaną przez senatora Z. Kulaka. Ogółem Izba zaakceptowała 13 poprawek. Uchwałę w sprawie przyjęcia ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego oraz o zmianie innych ustaw wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek podjęto 74 głosami, przy 17 głosach przeciw i 1 wstrzymującym się:

Uchwała

Rozpatrywane ustawy zostały uchwalone przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br. Tego samego dnia zostały przekazane do Senatu i marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował je do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustaw przygotowała swoje sprawozdanie, które przedstawiła senator Irena Kurzępa.

Senator sprawozdawca poinformowała, że omawiane ustawy dotyczą gwarantowanych środków na wynagrodzenia nauczycieli, przesunięcia o rok podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli, a także przesunięcia o trzy miesiące terminu końcowego na rozpatrywanie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu wniosków w sprawie nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy. Są to ustawy okołobudżetowe, podyktowane koniecznością uregulowania finansów publicznych, których naprawa na obecnym etapie musi oznaczać radykalne obniżanie wydatków budżetu państwa. Zmiana ta ściśle nawiązuje do globalnych regulacji w tym względzie, znajdujących odzwierciedlenie w przedstawionym projekcie budżetu państwa na rok 2002, i stanowi fragment niezbędnych, przejściowych rozwiązań, zawieszających nowe regulacje ustawowe do czasu odzyskania stabilnej kondycji finansów publicznych. Sejm odroczył wdrażanie trzeciego, i ostatniego, etapu reformy wynagrodzeń nauczycieli do 1 stycznia 2003 r. przez utrzymanie w roku 2002 stosownych wskaźników i, odpowiednio, przeciętnych gwarantowanych przez państwo wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego na poziomie tych z roku 2001.

Senator I. Kurzępa stwierdziła, że dyskusji toczącej się w Komisji Nauki, Edukacji i Sportu towarzyszyło poczucie ogromnej odpowiedzialności za budżet państwa. Senatorowie będący członkami komisji mają świadomość, że uposażenia nauczycieli nie należą do wysokich, zdają sobie także sprawę z niepopularności uchwalonej przez Sejm ustawy. Ale są też przekonani o konieczności przywracania normalności, co wymaga wyrzeczeń od wielu grup zawodowych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że budżet państwa przewiduje środki na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli, które będą związane z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zaproponowała przyjęcie bez poprawek wszystkich trzech rozpatrywanych nowelizacji Karty Nauczyciela.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem komisji. 71 głosami za, przy 18 głosach przeciw i 3 wstrzymujących się Senat podjął uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br., i tego dnia została skierowana do Senatu. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Marian Żenkiewicz. Komisja zaproponowała przyjęcie nowelizacji sejmowej bez poprawek.

Podczas debaty nad nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym propozycję wprowadzenia 3 poprawek zgłosił senator Edmund Wittbrodt. Proponowane zmiany powodowały, że opóźnienie o jeden rok drugiego i trzeciego etapu podwyższania wynagrodzeń pracowników państwowych uczelni oraz państwowych uczelni zawodowych dotyczyłyby tylko pracowników niebędących nauczycielami akademickimi.

Uzasadniając stanowisko komisji, senator M. Żenkiewicz stwierdził, że przemówiły za nim trzy argumenty. Pierwszy to argument ekonomiczny: spodziewane oszczędności z tytułu wprowadzenia tej zmiany wynoszą ogólnie około 270 milionów zł, w wypadku przyjęcia poprawki senatora E. Wittbrodta zaś koszt z tym związany wyniósłby ponad 200 milionów zł, a więc w takiej sytuacji sens całej tej zmiany ustawowej stanąłby właściwie pod znakiem zapytania, bo efekt ekonomiczny byłby rzędu zaledwie 60 milionów zł. Senator sprawozdawca, przedstawiając dwa argumenty o charakterze społecznym, podkreślił, że po pierwsze, komisja nie chce dzielić pracowników szkół wyższych na takich, którzy otrzymają podwyżki teraz, i na takich, których podwyżki będą odsunięte, a po drugie, nie chce różnicować nauczycieli akademickich i nauczycieli pracujących w szkołach podstawowych i średnich, w stosunku do których Senat taką decyzję przegłosował.

W pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, czyli nad wnioskiem, który rekomendowała Komisja Nauki, Edukacji i Sportu. Na 91 obecnych senatorów 71 głosowało za wnioskiem, 18 było przeciw, a 2 senatorów wstrzymało się od głosu. Wobec wyników głosowania Senat podjął uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 17 grudnia br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Zgodnie z art. 68 Regulaminu Senatu, marszałek Senatu skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W imieniu komisji sprawozdanie przedstawił senator Kazimierz Drożdż, który poinformował, że nowelizacja ustawy o kulturze fizycznej zmierza do rezygnacji z zasady, w myśl której od 1 września 2003 r. obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów wynosi pięć godzin lekcyjnych, a dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych - cztery godziny lekcyjne w ciągu tygodnia. W jej miejsce ustawa wprowadza zapis, że od 1 września 2003 r. obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas czwartej, piątej i szóstej szkół podstawowych i uczniów gimnazjów wynosi cztery godziny lekcyjne, a dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych - trzy godziny lekcyjne w ciągu tygodnia.

Ponadto ustawa skreśla przepis stanowiący, iż od 1 września 2001 r. tygodniowy wymiar godzin lekcyjnych obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, a także dla uczniów klas pierwszych i drugich dotychczasowych szkół ponadpodstawowych oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych wynosi co najmniej cztery godziny.

Na zakończenie swojego wystąpienia sprawozdawca Komisji Nauki, Edukacji i Sportu zwrócił się o przyjęcie bez poprawek nowelizacji sejmowej.

W głosowaniu za przyjęciem wniosku komisji opowiedziało się 70 senatorów, 18 było przeciw, od głosu wstrzymały się 3 osoby. Wobec wyników głosowania Senat podjął uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o kulturze fizycznej.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 14 grudnia br. Do Senatu przekazano ją 17 grudnia i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 69 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawczej i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przedstawiła senator Teresa Liszcz. Jak poinformowała senator, komisja podjęła uchwałę o rekomendowaniu Izbie przyjęcia nowelizacji sejmowej bez żadnych zmian.

Ustawa ma przede wszystkim charakter ustawy okołobudżetowej, większość jej najważniejszych artykułów dotyczy przesunięcia terminów podwyższania uposażeń grup pracowników wymiaru sprawiedliwości. Te najważniejsze zmiany, mające właśnie charakter okołobudżetowy, są zawarte w art. 1 ustawy, zmieniającym odpowiednie artykuły ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

W art. 198 następuje przesunięcie podwyżek uposażeń sędziowskich w związku z osiągnięciem kolejnej stawki awansowej o jeden rok - z 2002 r. na 2003 r. W każdym wypadku od 1 stycznia i z dnia 1 stycznia 2003 r. na dzień 1 stycznia 2004 r. Analogiczna zmiana, dotycząca prokuratorów, jest zawarta w art. 1. Zmiana ósma dotyczy art. 206 prawa o ustroju sądów powszechnych, następuje tu przesunięcie przewidzianych tą ustawą podwyżek uposażeń prokuratorskich również o jeden rok.

Podobna zmiana odnosi się do art. 205, chodzi o przesunięcie o rok podwyżek uposażeń referendarzy sądowych. Ta zmiana, mająca przynieść oszczędności dla budżetu państwa na rok 2002, jest spowodowana znanymi trudnościami finansów publicznych.

Niejako przy tej okazji dokonano doprecyzowania przepisu dotyczącego uposażeń sędziów w stanie spoczynku. Mianowicie do art. 200, regulującego uposażenia sędziów w stanie spoczynku, dodaje się nowy §5, dokładnie rozstrzygający problem, który rodził pewne wątpliwości na tle dotychczasowych przepisów - mianowicie w jakim stopniu na uposażeniach sędziów w stanie spoczynku odbijają się przepisy przewidujące w stosunku do sędziów czynnych podwyżki uposażeń związane z wprowadzeniem stawek awansowych zależnych od określonego czasu sprawowania urzędu na danym stanowisku sędziowskim.

Senator T. Liszcz poinformowała, że kolejną zmianą, wartą podkreślenia, jest zmiana dotycząca art. 209. Ten przepis przewiduje nowy tryb przygotowywania projektu tej części budżetu państwa, która dotyczy sądownictwa powszechnego. Przypominam, że docelowo, poczynając od budżetu na rok 2003, przewidziany jest autonomiczny budżet sądownictwa powszechnego. Przedstawiany on będzie przez Krajową Radę Sądownictwa, która ma mieć tutaj głos decydujący, ale przy technicznej, wydatnej pomocy ministra sprawiedliwości. Chodzi o budżet, który ma być włączany do projektu budżetu państwa przez ministra sprawiedliwości, zachowujący autonomię na wzór dzisiejszych budżetów: Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego czy Najwyższej Izby Kontroli.

Art. 209 przewidywał epizodyczny przepis dotyczący trybu uchwalania budżetu na rok 2002, który miałby polegać na tym, że budżet przygotowuje i decyduje o jego kształcie nie Krajowa Rada Sądownictwa, lecz minister sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, który później przekazuje to ministrowi finansów publicznych w trybie przewidzianym w określonych przepisach. Zmiana polega na tym, że znosi się to epizodyczne rozwiązanie - sankcjonując zresztą tym samym fakty dokonane - przyjmując, że w zakresie planowania, uchwalania i wykonywania budżetu sądownictwa powszechnego na rok 2002 stosuje się po prostu dotychczasowe przepisy wynikające z ustawy o finansach publicznych.

Sprawozdawca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności zwróciła uwagę na neutralną z punktu widzenia finansów, ale potrzebną zmianę dotyczącą art. 53. Upraszcza ona tryb przekazywania akt sądowych do archiwów. Dotychczas odpowiedni przepis przewidywał przekazywanie ich tylko do Archiwum Akt Nowych bądź do Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, a obecnie będą one po prostu przekazywane do właściwych archiwów państwowych. Doprecyzowanie dotyczy również przepisu, który przewiduje zwracanie kosztów przejazdu sędziego i - odpowiednio w ustawie o prokuraturze - kosztów przejazdu prokuratora z miejsca zamieszkania do siedziby sądu bądź prokuratury, jeśli za zgodą prezesa właściwego sądu czy odpowiedniego szefa prokuratury sędzia bądź prokurator zamieszkuje wyjątkowo poza miejscowością, w której jest siedziba sądu. Wskazuje się, że sposób liczenia tych kosztów, ustalanie ich wysokości ma być takie jak obowiązujące przy refundacji kosztów podróży służbowej pracowników na obszarze kraju.

Kolejna zmiana zawarta w sejmowej nowelizacji dotyczy ustawy o kuratorach sądowych. Ona również polega przede wszystkim na opóźnieniu o rok wejścia w życie nowych zasad uposażania kuratorów sądowych. W stosunku do tego, co rząd projektował pierwotnie i co przedłożył Sejmowi, jest to duża zmiana. Początkowo bowiem według zamysłu rządowego miało nastąpić przesunięcie o rok wejścia w życie całej ustawy o kuratorach sądowych, zresztą z powodów finansowych. Wychodzono z założenia, że nie tylko podwyżki uposażeń są źródłem zwiększonych wydatków w resorcie wymiaru sprawiedliwości, chociaż to jest źródło najpoważniejsze, ale również niektóre zmiany organizacyjne, w szczególności te dotyczące lepszej obsługi zespołów kuratorskich i biura kuratora okręgowego.

Zdaniem senator T. Liszcz, byłoby to posunięcie bardzo niekorzystne. Kuratorzy są ogromnie ważną grupą zawodową, której znaczenie wzrasta w czasach, gdy mamy przepełnione więzienia i gdy wszyscy zdają sobie sprawę z konieczności rozbudowywania systemu kar niezwiązanych z pozbawieniem wolności, środków probacyjnych, w wykonywaniu których kuratorzy odgrywają podstawową rolę. Jest to grupa zawodowa niezwykle ważna dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, a jednocześnie bardzo niedoceniona, niedowartościowana, jeśli chodzi o wynagrodzenia. Dzisiaj stan rzeczy jest taki, że kuratorzy mają często wynagrodzenia niższe niż pracownicy administracji sądowej czy prokuratorskiej, których uposażenia zostały powiązane przez odpowiednie ustawy z wynagrodzeniem sędziego rejonowego i automatycznie są podwyższane.

Senator T. Liszcz podkreśliła wyjątkowo obywatelską i spolegliwą postawę środowiska kuratorów, reprezentowanego przez stowarzyszenie kuratorów zawodowych, którzy brali udział w posiedzeniu komisji. Sądzono, że będą oni protestowali przeciwko zamiarowi opóźnienia podwyżek, tymczasem oświadczyli, że rozumiejąc sytuację budżetu państwa, z trudem i z żalem godzą się na to odroczenie, cieszą się natomiast, że nie zostało odroczone wejście w życie całej ustawy, na której im ogromnie zależało, a która między innymi ustanawia samorząd kuratorski. Jednocześnie wyrazili przekonanie, że po upływie tego roku nie będzie dalszego odroczenia i że ich obywatelska postawa zostanie przez państwo doceniona, dowartościowana, także w zakresie honorowania ich pracy.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment