W odpowiedzi na pismo z dnia 23 czerwca 1999 r. (sygn. AG/043/242/99/IV), dotyczące złożonego podczas 37 posiedzenia Senatu RP, w dniu 18 czerwca 1999 r. oświadczenia Senatora RP Pana Tadeusza Lewandowskiego, w sprawie stanowiska Przewodniczącego Rady Powiatu Jeleniogórskiego - Informacji o podstawowych barierach i utrudnieniach w realizacji zadań samorządu powiatowego, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów oraz w porozumieniu z Ministerstwami: Edukacji Narodowej, Kultury i Sztuki, Zdrowia i Opieki Społecznej, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Pracy i Polityki Socjalnej, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Finansów oraz z Urzędem Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Głównym Urzędem Nadzoru Budowlanego i Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii, uprzejmie przedstawiam - uporządkowane wg przedstawionych w informacji zagadnień - następujące wyjaśnienia.

Ad. 1a Przygotowano projekt rozporządzenia MEN, które reguluje wszystkie sfery kształcenia specjalnego i uwzględnia reformę ustroju szkolnego. Był on opiniowany przez wszystkie resorty i Departament Legislacyjny Rządu. Tekst projektu rozporządzenia, uwzględniający zgłoszone poprawki, został przekazany do dalszych prac legislacyjnych.

Podobnie jest w przypadku nowelizacji rozporządzenia regulującego organizację placówek opiekuńczo-wychowawczych. W opublikowanej koncepcji reformy systemu edukacji wprowadzenie zmian organizacyjnych w tych placówkach planowano dopiero od roku 2000. Na podstawie obowiązujących delegacji w ustawie o systemie oświaty nie można przeprowadzić istotnych zmian. Odpowiednie zmiany w ustawie o systemie oświaty i ustawie o pomocy społecznej zostały przygotowane przez MEN w porozumieniu z Ministerstwem Pracy i Polityki Socjalnej. Dopiero na podstawie nowych delegacji ustawowych zostaną przygotowane nowe akty wykonawcze zmieniające organizację placówek w istotny sposób. W bieżącym roku planuje się jedynie zmianę systemu kierowania wychowanków do placówek. W systemie tym starosta powiatu zastąpi kuratora oświaty. Opóźnienie nowelizacji aktu wykonawczego w tym zakresie uzasadnione jest brakiem przygotowania nowej administracji powiatowej do przejęcia tej funkcji w pierwszych miesiącach bieżącego roku.

Ad. 1b Błędy i uchybienia w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 128).

W planach nauczania z lat ubiegłych znalazły się błędy w podliczeniu sumy godzin przypadających na dany okres nauki (dotyczy to przede wszystkim szkolnictwa ponadpodstawowego).

Dostrzeżone błędy, niekonsekwencje i braki zostały skorygowane w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 1999 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 41, poz. 415). Jednocześnie informuję, że w poprawionych planach uwzględniono uwagi zgłoszone przez środowiska nauczycielskie oraz kuratoria oświaty.

W chwili obecnej nie są zgłaszane uwagi formalne dotyczące planów nauczania. Jedynie w przypadku szkolnictwa specjalnego w części planów dotyczących zreformowanej szkoły podstawowej i gimnazjum dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim zgłaszane są przez grupy nauczycieli wątpliwości dotyczące nauczania tych dzieci takich przedmiotów jak: język obcy, fizyka, chemia. Zazwyczaj nauczyciele proszą o znaczne zwiększenie godzin zajęć technicznych gdyż "należy stworzyć warunki nauki sprzyjające rozwojowi manualnemu i przygotowujące do pracy fizycznej w przyszłości" (cyt. z jednego z wystąpień).

Ad. 1c Finansowanie przez kasy chorych usług w zakładach leczniczych dla dzieci, w których funkcjonują szkoły oraz opieki pielęgniarskiej w placówkach oświatowych opieki całkowitej.

Wprowadzenie w życie ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 z późn. zm.), spowodowało, że świadczenia zdrowotne realizowane na rzecz dzieci i młodzieży finansowane są ze środków regionalnych Kas Chorych. Dzieci przebywające w zakładach leczniczych oraz inne osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym korzystają ze świadczeń zdrowotnych na zasadach określonych w ww. ustawie. Zgodnie z tą ustawą dzieciom, które są ubezpieczone przez rodziców lub przez placówki, przysługują odpowiednie świadczenia zdrowotne, których finansowanie powinno być wynegocjowane między dyrektorami publicznych zakładów opieki zdrowotnej i dyrektorami kas chorych.

Zgodnie z zapisem art. 31 ust. 1 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, osobom ubezpieczonym przysługują, na zasadach określonych w ustawie, świadczenia zdrowotne mające na celu zachowanie zdrowia oraz zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie i zapobieganie niepełnosprawności oraz jej ograniczanie. Realizację tych uprawnień Kasa Chorych zapewnia ubezpieczonym poprzez m.in. badania i poradę lekarską, badania diagnostyczne, świadczenia pielęgniarskie, opiekę profilaktyczną itd.

W celu zapewnienia ubezpieczonym świadczeń zdrowotnych Kasa Chorych zawiera umowy ze świadczeniodawcami.

Należy podkreślić że Kasy Chorych, zgodnie z unormowaniem ww. ustawy, finansują jedynie usługi zdrowotne świadczone na rzecz ubezpieczonych, nie ponoszą natomiast kosztów innych usług takich jak np. opieka nad dziećmi przebywającymi w zakładach leczniczych. Dlatego też, Kasy Chorych nie zawierały i nie zawierają kontraktów z pielęgniarkami, które wykonują w ramach danej placówki zadania opiekuńcze. Do sprawowania opieki, szczególnie nad dzieckiem, zatrudniane były i są pielęgniarki, fakt ten nie może jednak powodować obciążania Kas Chorych kosztami utrzymania personelu opiekuńczego w placówkach podległych samorządom lokalnym, ani innym organom założycielskim.

Ad. 2. Przekazanie powiatom jednostek o zasięgu ogólnopolskim (szkoły w zakładach leczniczych, domy wczasów dziecięcych) bez odpowiedniego zabezpieczenia finansowego i aktualnych regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania tych jednostek.

Przekazanie powiatom placówek systemu opieki nad dzieckiem, w tym także o zasięgu ponadpowiatowym, nie musi bezpośrednio łączyć się ze zmianami ich organizacji. Jak już zostało zaznaczone wyżej, przepisy umożliwiające takie zmiany będą przygotowane na podstawie nowych delegacji ustawowych, które są w ostatniej fazie przygotowania przed przesłaniem ich do Parlamentu. Planuje się, że po przyjęciu tych zmian ustawowych samorządy terytorialne i placówki będą mogły wprowadzać istotne zmiany organizacyjne od roku 2000. Wcześniejszych zmian wymaga natomiast system kierowania dzieci do placówek.

Odrębnym i poważnym problemem jest finansowanie placówek przejętych przez powiaty, który dotyczy nie tylko placówek o zasięgu ponadpowiatowym. Wynika on przede wszystkim z wieloletniego niedoszacowania budżetów szkół i placówek oświatowych. Problem ten do końca zeszłego roku był często "rozwiązywany" przez powiększenie zobowiązań tych jednostek i kuratora oświaty jako organu prowadzącego. W szczególności przejawiał się już na etapie konstrukcji planu budżetu państwa na rok 1999 w zakresie finansowania zadań oświatowych powiatów. Zasady przyjętej podmiotowej kalkulacji budżetowej przewidywały:

- poziom wydatków rzeczowych w skali 75% kwot zaplanowanych na ten cel w ustawie budżetowej na rok 1998, po wyeliminowaniu zwiększeń jednorazowych.

Z uwagi na trudną sytuację finansową wielu placówek, podjęte zostały działania zmierzające do uzyskania szczegółowych danych, dotyczących aktualnej sytuacji ekonomicznej placówek oświatowych, w tym zwłaszcza placówek w systemie opieki nad dzieckiem, które są najbardziej narażone na niedobory związane z redukcją wydatków rzeczowych na etapie planowania budżetu. Wyniki tego monitorowania posłużą do ustalenia wykazu placówek, których sytuacja ekonomiczna jest najtrudniejsza i wymaga pomocy finansowej. Jednocześnie należy zaznaczyć, że jednym z decydujących czynników przy ustalaniu tego wykazu będzie miesięczny koszt utrzymania wychowanka w placówce. Taki sposób postępowania ma na celu skierowanie pomocy finansowej do placówek, które w sposób rozsądny i oszczędny potrafią gospodarować posiadanymi środkami finansowymi.

Jednocześnie czynione są starania, aby problem finansowania placówek o zasięgu ponadpowiatowym rozwiązany był przez nowy sposób finansowania tych zadań. Naszym zdaniem, zadań tych nie powinien w całości finansować powiat prowadzący placówkę. Koszty utrzymania wychowanków placówek powinny ponosić powiaty właściwe dla miejsca zamieszkania wychowanków.

Parlament podjął ostateczne decyzje w sprawie ulokowania instytucji kultury, które zostały przekazane od b. wojewodów do powiatu grodzkiego lub ziemskiego. Na podstawie art. 145 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668, ze zm.), powiaty i miasta na prawach powiatu przejęły z dniem 1 stycznia 1999 r. do prowadzenia (jako zadania własne) instytucje kultury wpisane do rejestru kultury prowadzonego przez wojewodę i działające na terenie danego powiatu lub miasta na prawach powiatu.

Szczegółowe zasady przejmowania instytucji kultury uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872, ze zm.). Stosownie do art. 26 cyt. ustawy, przejęcie instytucji kultury mających siedzibę na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego następuje przez tę jednostkę również wtedy, gdy dotychczasowy obszar działania tych instytucji obejmuje obszar więcej niż jednej jednostki samorządu terytorialnego i jeżeli do dnia 31 grudnia 1998 r.:

Powyższe regulacje nie wykluczają prawa jednostek samorządu terytorialnego do zawierania umów o wspólnym prowadzeniu instytucji kultury (oraz ich współfinansowania) na gruncie przepisów art. 21 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 110, poz. 721 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668). Zdaniem Departamentu Legislacyjnego Rządu ww. porozumienia mogą być zawierane przez powiaty po 1 stycznia 1999 r.

- wspólne prowadzenie przez powiaty ziemskie i grodzkie instytucji kultury znajdujących się na terenie powiatów grodzkich.

Trudno jest zgodzić się z powyższym stwierdzeniem. Zaprzeczeniem tego twierdzenia jest zapis art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, zgodnie z którym rada regionalnej Kasy Chorych powoływana jest przez sejmik województwa, spośród osób ubezpieczonych w danej Kasie (z zastrzeżeniem ust. 2 i 3), oraz unormowanie zawarte w art. 55a ust. 1 ustawy, na podstawie którego organy samorządu terytorialnego, po zasięgnięciu opinii samorządów zawodów medycznych w porozumieniu z Kasą Chorych, na których obszarze działa, są obowiązane do opracowania i aktualizacji planu zabezpieczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na obszarze ich działania, w oparciu o który Kasa Chorych zawiera umowy ze świadczeniodawcami.

Ad. 1. Z dniem 1 stycznia 1999 roku weszły w życie zmiany w ustawie z dnia 29 listopada o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414; Nr 106 poz. 668; Nr 117, poz. 756; Nr 162 poz. 1118 i 1126 oraz Dz. U. z 1999 r. Nr 20, poz. 170), rozszerzające zadania pomocy społecznej o zadania opieki nad dzieckiem. Na podstawie delegacji z art. 31f, przygotowane zostało rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 63, poz. 713).

W przypadku organizowania opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielania pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, realizacja tego zadania odbywa się w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 października 1993 r. w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. z 1993 r. Nr 103, poz. 470 oraz Dz. U. z 1994 r. Nr 193, poz. 751).

Ad. 2. Projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie udzielenia pomocy na usamodzielnienie wychowankom opuszczającym niektóre placówki opiekuńczo-wychowawcze, resocjalizacyjne, zakłady dla nieletnich oraz rodziny zastępcze zostały przygotowane w oparciu o delegację zawartą w art. 31c ustawy z dnia 29 listopada 1990 roku o pomocy społecznej. Projekt był dwukrotnie uzgadniany międzyresortowo i został przekazany do dalszych prac legislacyjnych.

Ad. 3. Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn. zm.), pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny w wysokości 70% dochodu osoby przebywającej w domu pomocy społecznej ustalanego na podstawie art. 2a wyżej cytowanej ustawy - nie więcej jednak niż 2005 kwoty określonej w art. 4 ust. 1 pkt. 1.

Zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt. 10, z uwzględnieniem art. 140 ust. 4 pkt. 1 i art. 141 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ze świadczeń określonych w ustawie mogą być potrącane, na poczet opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, należności z tytułu odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej, na wniosek dyrektora placówki, w wysokości nie przekraczającej 50% świadczenia. W większości przypadków kwota potrącana przez ZUS jest niższa, niż wynikająca z kwoty odpłatności ustalonej decyzją administracyjną dla każdego mieszkańca. W tej sytuacji konieczne jest dokonanie przez mieszkańca domu uzupełnienia wpłaty należnej kwoty za pobyt w domu pomocy społecznej, któremu część opłaty potrącił ZUS, a w niektórych przypadkach, gdy świadczenie ZUS jest wysokie - zwrot nadpłaconych kwot, co jest niewątpliwie kłopotliwe, a przede wszystkim budzi niepotrzebne emocje wśród mieszkańców.

Ad. 4. Definicja bezdomnego zawarta jest w art. 10a - zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez powiat - w pkt 5 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn. zm.). Odnosi się ona do tej kategorii osób, które w sposób trwały zerwały związki z gminą, a terenie której miało miejsce zdarzenie powodujące bezdomność. Rzeczywisty status bezdomnego powinien być ustalany w każdym indywidualnym przypadku, na podstawie oceny stanu faktycznego pod kątem związku z gminą pochodzenia i możliwości ewentualnego powrotu do tej gminy. Istotny jest fakt przebywania osoby bezdomnej na terenie konkretnej gminy, innej niż gmina pochodzenia, potwierdzony dodatkowymi działaniami dokumentującymi zamiar stałego pobytu w nowej gminie (np. wynajęcie pokoju, ubieganie się o mieszkanie, poszukiwanie i podjęcie pracy lub nauki, nauki zawodu itp.). W pierwszym, przejściowym okresie, pomiędzy dookreśleniem przynależności do gminy, osoba bezdomna winna być wspierana przez powiat. Dla całokształtu sprawy ważna jest również treść deklaracji bezdomnego w tym zakresie, zweryfikowana przez właściwe miejscowo organy jednostek samorządu terytorialnego.

Ad. 5. Zgodnie z postanowieniami art. 11a pkt 7 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414; Nr 106, poz. 668; Nr 117, poz. 756; Nr 162, poz. 1118 i 1126 oraz Dz. U. z 1999 r. Nr 20, poz. 170) do zadań pomocy społecznej realizowanych przez powiat zostało wprowadzone organizowanie i prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych (domy dziecka, rodzinne domy dziecka, pogotowia opiekuńcze, ogniska wychowawcze, świetlice i kluby środowiskowe).

Do końca bieżącego roku zasady funkcjonowania placówek opiekuńczo-wychowawczych regulują przepisy resortu oświaty. Dlatego też, środki finansowe na prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych zostały zapisane w tegorocznym budżecie w dziale 79 - oświata i wychowanie.

Ad. 6. Z przepisów art. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.) oraz § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad powoływania i odwoływania oraz sprawowania nadzoru nad zespołami orzekającymi o stopniu niepełnosprawności, zakresu ich działania, a także zakresu ich współdziałania z organami administracji rządowej i organami jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 8, poz. 72) wynika jednoznacznie, iż powiatowe zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności są odrębnymi jednostkami organizacyjnymi, funkcjonującymi poza wewnętrzną strukturą organizacyjną powiatowego centrum pomocy rodzinie. Należy to wnosić z wykładni gramatycznej przytaczanego art. 6 ustawy - użycie przez ustawodawcę w tym przepisie przyimka "przy" oznacza stosunek współwystępowania i styczności położenia podmiotu w pobliżu lub w bezpośrednim sąsiedztwie innego podmiotu z zachowaniem swych odrębności. O odrębności organizacyjnej tych zespołów świadczy także sposób powoływania i odwoływania przewodniczącego i członków zespołu, określony w cytowanym wyżej - 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1999 r. Ponadto przepis § 19 rozporządzenia Ministra Prac i Polityki socjalnej z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stopniu niepełnosprawności, trybu postępowania przy orzekaniu oraz zakresu, składu i sposobu działania zespołów orzekających, a także jednolitego wzoru legitymacji dokumentującej niepełnosprawność oraz organów uprawnionych do jej wystawienia (Dz. U. Nr 9, poz. 82) określa funkcje przewodniczącego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, które wyraźnie sytuują ten zespół poza strukturą powiatowego centrum pomocy rodzinie, natomiast umiejscowienie przy tym centrum znajduje uzasadnienie w charakterze spraw, którymi obydwie jednostki się zajmują.

Tym niemniej, w Biurze Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i o zmianie niektórych ustaw, w którym m.in. proponuje się jednoznaczne określenie, iż zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności są organami administracji niezespolonej.

Środki na realizację przez samorządy powiatowe poszczególnych zadań wynikających z cytowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r., ustalane są na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1999 r. w sprawie algorytmu podziału środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na realizację określonych zadań jednostek samorządu terytorialnego oraz sposobu przedstawiania sprawozdań o wykorzystaniu tych środków (Dz. U. Nr 8, poz. 73). Wysokość tych środków jest uzależniona od wysokości wpływów oraz od kwot wydatków przewidywanych w planie finansowym Funduszu, stanowiącym integralną część ustawy budżetowej.

Jeżeli wielkość środków na określone zadania jest niedostateczna i zasadne jest przeniesienie środków w stosunku do wielkości przypadającej w 1999 r. (według algorytmu dla danego powiatu) na realizację określonych zadań jednostek samorządu terytorialnego, należy złożyć stosowny wniosek do Zarządu PFRON o dokonanie przedmiotowych przeniesień. Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 2 z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014 ze zm.), istnieje możliwość dokonania przeniesienia wydatków pomiędzy poszczególnymi pozycjami przez organ lub dysponenta państwowego funduszu celowego, po uzyskaniu zgody ministra nadzorującego.

Ad. 7. Stosownie do art. 55 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872), pracownicy niektórych dotychczasowych państwowych jednostek organizacyjnych, w tym również domów pomocy społecznej, z dniem 1 stycznia 1999 r. stali się pracownikami powiatowych jednostek organizacyjnych.

Status prawny pracowników zatrudnionych m.in. w powiatowych jednostkach organizacyjnych oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych określa ustawa z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 21, poz. 124 z późn. zm.). Zgodnie z art. 20 ust. 2 tej ustawy Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania i wymagania kwalifikacyjne pracowników samorządowych. Wydane na tej podstawie rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 1997 r., w sprawie wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 77, poz. 482 i z 1999 r. Nr 5, poz. 34) obejmuje również pracowników domów pomocy społecznej. W załączniku nr 3 do rozporządzenia, w tabeli XXVIII określone zostały stanowiska, kategorie zaszeregowania i wymagania kwalifikacyjne pracowników domów pomocy społecznej i ośrodków wsparcia, do opracowania których wykorzystano m.in. tabele stanowisk przewidziane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 19 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez organy administracji rządowej (Dz. U. Nr 96, poz. 448 z późn. zm.), wydanym na podstawie art. 77/3 Kodeksu pracy.

Jednocześnie rozporządzenie to nie wyklucza możliwości zawierania układów zbiorowych pracy (zakładowych i ponadzakładowych) lub wprowadzenia przez pracodawcę regulaminu wynagradzania zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (§ 17). Wprowadzając własne zasady wynagradzania, czy to w drodze układu zbiorowego pracy, czy regulaminu wynagradzania, należy pamiętać, że w myśl art. 9 § 2 Kodeksu pracy postanowienia układów zbiorowych pracy i regulaminów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, tj. w przypadku pracowników domów pomocy społecznej - ustawy o pracownikach samorządowych oraz rozporządzenia RM w sprawie wynagradzania pracowników jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego. Dotyczy ton np. wysokości dodatku za wysługę lat, nagrody jubileuszowej, wysokości dodatkowego wynagrodzenia za każdą godzinę w porze nocnej itp.

Również miesięczne stawki wynagrodzenia zasadniczego ustalone przez pracodawcę w regulaminie wynagradzania (układzie zbiorowym pracy), w myśl art. 9 Kp, nie mogą być niższe od miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, ustalonych wg zasad określonych w § 3 omawianego rozporządzenia. Najniższe wynagrodzenie (§ 1 pkt. 2 rozporządzenia) ustala rada powiatu, a wartość punktu pracodawca w porozumieniu z radą powiatu (§ 3 ust. 3 rozporządzenia). Wielkości te służą do sporządzenia tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego według zasad ustalonych w § 3 ust. 2-4 rozporządzenia. Ustalona w ten sposób wysokość stawek wynagrodzenia zasadniczego będzie punktem odniesienia przy porównaniu wysokości stawek określonych przez pracodawcę w regulaminie wynagradzania (układzie zbiorowym pracy) dla realizacji zasady wynikającej z art. 9 Kp.

Określenie, w odpowiedniej wysokości, wartości jednego punktu i najbliższego wynagrodzenia do konstrukcji porównawczej tabeli, o której mowa wyżej, stwarza możliwość odpowiedniego dopasowania tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego do możliwości finansowych i potrzeb danej jednostki organizacyjnej. Zmiana przepisów płacowych dla pracowników domów pomocy społecznej nie powinna spowodować obniżenia dotychczasowych wynagrodzeń pracowników.

Ustosunkowując się do przedłożonych uwag do art. 90 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska należy stwierdzić, że zasada zrównoważonego rozwoju zapisana jest przede wszystkim w Konstytucji RP. Realizowana jest ona poprzez spełnienie zapisów polityki ekologicznej państwa (Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przygotowało założenia do nowej polityki ekologicznej), koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz poprzez działania inwestycyjne zgodne z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin.

Mając także na względzie związaną z powyższym problemem uwagę, dotyczącą art. 40 ust. 4, pkt. 2 chciałbym nadmienić, że powstała propozycja zwiększenia uprawnień starosty w procesie inwestycyjnym. W poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy - Prawo wodne (przygotowanym przez Podkomisję Nadzwyczajną do rozpatrzenia polskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, kierowaną przez pana Posła Jerzego Madeja) znajduje się w art. 2 pkt. 2 zapis nadający staroście kompetencje w zakresie uzgadniania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska (na podstawie oceny oddziaływania na środowisko). Zmiana ta włącza starostę w proces decyzyjny w zakresie ochrony środowiska w procedurze inwestycyjnej, a tym samym stwarza warunki do realizacji art. 71 ust. 3a ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska w zakresie tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla obiektów zaliczonych do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska.

Przepisy art. 71 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska nie precyzują dokładnie, na czyj wniosek wszczyna się postępowanie o utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania w przypadku, gdy z oceny oddziaływania na środowisko wynika, że mimo zastosowania rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, szkodliwe oddziaływanie na środowisko wykracza poza teren zakładu, do którego jednostka organizacyjna prowadząca lub projektująca działalność posiada tytuł prawny. Z zapisu wspomnianego artykułu można domniemywać, że postępowanie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wszczyna się na wniosek jednostki organizacyjnej lub z urzędu. Starosta, uczestnicząc w procedurze inwestycyjnej (zgodnie z przedstawioną powyżej propozycją zmiany ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym), może wszcząć takie postępowanie.

We wspomnianym wcześniej poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym jest również propozycja wprowadzenia zmiany brzmienia ust. 5 w art. 68, zgodnie z którą projekt budowlany w przypadku inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska będzie wymagał uzgodnienia z działającym w imieniu wojewody wojewódzkim inspektorem ochrony środowiska i właściwym terenowym inspektorem sanitarnym.

Należy również zaznaczyć, że w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przygotowany został projekt ustawy o dostępie do informacji o środowisku i ocenach oddziaływania na środowisko, w której znajdują się szczegółowe przepisy dotyczące zarówno postępowania w sprawie ocen oddziaływania na środowisko polityk, strategii, planów zagospodarowania przestrzennego, programów rozwoju i restrukturyzacji (tzw. strategicznych ocen oddziaływania na środowisko), jak i ocen oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć, mogących szczególnie znacząco lub znacząco oddziaływać na środowisko. Myślą przewodnią tej ustawy jest uczynienie z ocen oddziaływania na środowisko interaktywnego procesu, w którym kluczową rolę będą odgrywały konsultacje społeczne.

Ad. 1. Jednoznaczny podział kompetencji pomiędzy organy administracji architektoniczno-budowlanej, został zawarty w art. 82 ust. 1 oraz 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414, ze zm.).

Ad. 2. Kwestię określenia właściwości organów, zobowiązanych do wydania zaświadczeń o samodzielności lokali również rozstrzygnięto w wymienionym wyżej projekcie ustawy. Organem tym jest organ administracji architektoniczno-budowlanej, jako że jest to organ, w posiadaniu którego znajdują się wszystkie dokumenty związane z istniejącymi obiektami budowlanymi, usytuowanymi na terenie jego działania.

Ad. 3. Obowiązki sprawozdawcze wynikają z ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, ze zm.). Program badań jest zatwierdzany corocznie przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Rady Statystyki. Podmiotami zobowiązanymi do obligatoryjnego przekazywania danych są między innymi organy administracji architektoniczno-budowlanej lub jednostki samorządu terytorialnego i nadzoru budowlanego realizujące zadania określone w ustawie Prawo budowlane. Podmioty te, prowadząc obowiązkową sprawozdawczość przekazują dane na podstawie:

- prowadzonych rejestrów, w tym: rejestrów decyzji o pozwoleniu na budowę oraz ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych,

Główny Urząd Statystyczny prowadzi badania wydanych pozwoleń na budowę oraz efektów działalności budowlanej w oparciu o dane przekazywane przez wymienione wyżej organy. Zakres danych zawartych w formularzach pokrywa się z informacjami posiadanymi przez te organy. Są to dane z wydanych decyzji administracyjnych, jak i dane z projektów budowlanych.

Badania prowadzone przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego - pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych i decyzje o rozbiórkach - bazują na informacjach z prowadzonych rejestrów oraz wydawanych decyzji.

Pragnę poinformować, że zbyt ogólnikowa treść wniosku nie pozwala na identyfikację informacji, o które należałoby ograniczyć zakres obowiązującej sprawozdawczości GUS. Zakres tej sprawozdawczości, tzn. wzory formularzy oraz treść odpowiednich instrukcji na 1999 r. oraz na rok 2000, jest ustalony Skonkretyzowany wniosek w przedmiotowej sprawie, wraz z uzasadnieniem, odnoszący się do sprawozdawczości w 2001 r., powinien być skierowany bezpośrednio do GUS (Departament Produkcji i Usług) lub za pośrednictwem MSWiA (Departament Budownictwa, Architektury, Geodezji i Kartografii). Natomiast w celu zrealizowania wniosku o oświadczeniu Pana Senatora, Departament BAGiK MSWiA dokona szczegółowej analizy zakresu projektu budowlanego w porównaniu do zakresu tematycznego sprawozdawczości GUS.

Ad. 4. Art. 7 ust. 3 pkt. 1 Prawa budowlanego stanowi, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji może określić, w drodze rozporządzenia, warunki techniczne użytkowania budynków mieszkalnych. W dniu 16 sierpnia 1999 r. Minister SWiA podpisał rozporządzenie w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych.

Ad. 5. Art. 72 ust. 2. Prawa budowlanego stanowi, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określi, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki przeprowadzenia oraz tryb postępowania w sprawach rozbiórek obiektów budowlanych, wykonywanych metodą wybuchową. W Dzienniku Ustaw nr 64 z 1999 r., pod poz. 737 zostało opublikowane rozporządzenie Ministra SWiA w sprawie rozbiórek obiektów budowlanych metodą wybuchową.

Ad. 1. Podniesiona przez Pana Senatora wątpliwość dotyczy zasady wyrażonej w przepisie art. 23 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 21 sierpnia 1998 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741), zgodnie z którą starosta zbywa nieruchomości wchodzące w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa na podstawie pełnomocnictwa wojewody. Przyjęte w tym przepisie rozwiązanie było podyktowane tym, że starosta gospodaruje nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, wykonując zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Natomiast zgodnie z przepisami ustaw ustrojowych, starosta nie jest organem Skarbu Państwa. Intencją tego zapisu było zatem pozostawienie pewnej możliwości kontroli nad prawidłowością gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, zwłaszcza w okresie przed uchwaleniem ustawy reprywatyzacyjnej.

Należy się zgodzić, że obowiązujący na mocy art. 23 ust. 1 pkt 7 wymóg uzyskania pełnomocnictwa od wojewody na dokonanie czynności rozporządzających, mających za przedmiot nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, może powodować pewne utrudnienia i wydłuża procedury prowadzenia tego rodzaju czynności. W tej sytuacji należałoby rozważyć możliwość zaproponowania zmiany istniejącego zapisu w kierunku zastąpienia wymogu uzyskania pełnomocnictwa wymogiem uzyskania zgody wojewody na zbycie nieruchomości. Koncepcja taka mogłaby zostać przedstawiona przy okazji trwających obecnie w Sejmie RP prac nad ustawą o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami, lub też na etapie procesu legislacji w Senacie RP. Niewątpliwie tego rodzaju korekta zapisu przyczyni się do znacznego udogodnienia pracy starostów w zakresie gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa.

Ad. 2. Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1031). sporządzenie wykazów oddanych do użytku budynków i mieszkań oraz ich ubytków na podstawie prowadzonej ewidencji gruntów i budynków, jest możliwe tylko w przypadku założonej ewidencji gruntów i budynków. Do dnia dzisiejszego taka ewidencja została założona w kilku miastach, natomiast pozostały obszar Polski posiada jedynie ewidencję gruntów.

Od dnia 1 stycznia br. na terenie naszego kraju rozpoczęły funkcjonowanie powiaty i samorządy województw. Poszczególne jednostki samorządu terytorialnego mocą właściwych aktów prawnych zostały wyposażone w określone ustawowo zadania o charakterze odpowiadającym zakresowi działania tych jednostek. Jednakże poza zadaniami określonymi mocą ustaw gminy, powiaty i samorządy województw mogą również wykonywań zadania na podstawie porozumień zawieranych z poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego.

Przykład porozumienia zawieranego w celu realizacji zadań przewiduje regulacja art. 4 ust. 5 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.). Przepis ten stanowi, iż powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości (określone m.in. w art. 4 ust. 1) na warunkach ustalonych w porozumieniu. Wskazany przepis nie wyznacza żadnego sposobu publikacji zawartego porozumienia. Nie można jednak przyjąć założenia, iż brak jest jakiejkolwiek możliwości poinformowania zainteresowanych lokalnych społeczności o zawartym porozumieniu. Zgodnie z cytowanym przepisem przekazanie przez powiat zadań gminie dokonywane jest na podstawie warunków ustalonych w porozumieniu. Pragnę podkreślić, iż nic nie stoi na przeszkodzie, by w treści porozumienia zawartego przez zainteresowane jednostki samorządu terytorialnego zamieszczono również ustalenia odnośnie sposobu poinformowania o zawartym porozumieniu, np. w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terytorium bądź rozwieszenie stosownej informacji w urzędach zainteresowanych jednostek. W przedmiotowej kwestii należy zaznaczyć, iż przejęcie przez gminę zadań z zakresu właściwości powiatu jest potwierdzane uchwałą rady gminy, zaś samo porozumienie zawierają zarządy zainteresowanej gminy i powiatu. Wniosek, dotyczący uregulowaniu trybu uprawomocnienia i publikacji porozumień zawieranych między powiatami i gminami w sprawie powierzania prowadzenia zadań należących do zakresu działania powiatu bądź gminy jest słuszny, tym bardziej, że porozumienia prowadzą do określonych zmian w kompetencjach zainteresowanych jednostek. W związku z powyższym, uprzejmie informuję, że w trakcie prac sejmowych znajduje się wniesiony z inicjatywy Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (druk nr 1218), zatem istnieje możliwość zaproponowania stosownych zmian do powołanego projektu.

Natomiast, odnosząc się do spraw pracowniczych, wyjaśniam, że zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.- Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.), pracownicy dotychczasowych urzędów wojewódzkich, wykonujący do dnia wejścia w życie ustawy zadania i kompetencje podlegające przejęciu przez samorząd województwa lub powiat, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się odpowiednio pracownikami urzędu marszałkowskiego lub starostwa powiatowego. Zgodnie z wyżej przytoczoną regulacją, pracownicy ci przeszli z mocy prawa - w ślad za przejmowanymi kompetencjami - do odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego (urzędu marszałkowskiego lub starostwa powiatowego). W tym przypadku miała miejsce sytuacja, w której zmienił się pracodawca - podmiot zobowiązany do realizacji świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Tezę o kontynuacji dotychczasowego stosunku pracy potwierdza art. 58 ustawy - Przepisy wprowadzające..., regulujący problematykę zmiany treści stosunku pracy. Fakt wprowadzenia takiej regulacji przesądza, iż pomimo przejścia do nowego pracodawcy, została utrzymana dotychczasowa treść stosunku pracy, a co za tym idzie - nowy pracodawca stał się odpowiedzialny za zobowiązania z tego stosunku wynikające. Przepis ten, przewidując wprowadzenie określonych zmian w treści stosunku pracy, przesądza jednocześnie, że do czasu ich dokonania, stosunek pracy trwa w formie ukształtowanej u poprzedniego pracodawcy - mamy więc do czynienia z przeniesieniem stosunku pracy w jego dotychczasowej formie wraz ze wszystkimi prawami i obowiązkami, które z niego wynikają. Należy podnieść, że art. 58 ust. 1 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną stanowi, że stosunki pracy z pracownikami (enumeratywnie wyliczonymi przepisami tej ustawy, m.in. z pracownikami, o których mowa w art. 52 ust. 1), wygasają z dniem 30 czerwca 1999 r., jeżeli przed dniem 31 maja 1999 r. nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy na dalszy okres albo w razie ich nieprzyjęcia do dnia 15 czerwca 1999 r. Jednocześnie, należy zwrócić uwagę na brzmienie art. 58 ust. 3 analizowanej ustawy, zgodnie z którym, wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy przez pracodawcę może nastąpić za wypowiedzeniem (przepis art. 41¹ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio). Dyspozycją tego przepisu objęto wypowiedzenie definitywne, zmierzające do rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Jednakże, należy zauważyć, że art. 58 ust. 5 ustawy - Przepisy wprowadzające..., stanowi, iż w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1, lub wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 3, pracownikom:

1) mianowanym - przysługuje świadczenie pieniężne przewidziane w art. 131 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 z późn. zm.),

Zatem, uprawnienie do świadczeń określonych w art. 58 ust. 5 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, nabywają pracownicy, którzy zostali objęci dyspozycją art. 58 ust. 1 lub art. 58 ust. 3 powołanej wcześniej ustawy. Ustosunkowując się do niezwykle ważnej kwestii, jaką są zobowiązania finansowe wobec pracowników przekazanych z dniem 1 stycznia 1999 r. do starostwa powiatowego, z którymi następnie pracodawca rozwiązał stosunek pracy za wypowiedzeniem (przed dniem 30 czerwca 1999 r.) - zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy - Przepisy wprowadzające..., pragnę poinformować, że zostało wydane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1999 r. w sprawie określenia zakresu zadań objętych dofinansowaniem oraz szczegółowych zasad i trybu udzielania dotacji celowych dla powiatów i samorządów województw na dofinansowanie bieżących zadań własnych (Dz. U. Nr 39, poz. 385), regulujące m.in. kwestie dotacji celowych na dofinansowanie bieżących zadań własnych powiatów, jakim w świetle powyższego, są należne świadczenia dla pracowników, którym wypowiedziano wcześniej umowy o pracę. Zatem, zgodnie z § 1 pkt. 1a, b powołanego powyżej rozporządzenia, z rezerw celowych, o których mowa w art. 51 ust. 1 ustawy budżetowej na rok 1999 z dnia 17 lutego 1999 r. (Dz. U. Nr 17, poz. 154), mogą być udzielone dotacje celowe na dofinansowanie następujących bieżących zadań własnych powiatów, miast na prawach powiatu i samorządów województw na wypłatę:

a) należnych świadczeń dla pracowników, którym zostały wypowiedziane w styczniu i lutym 1999 r. umowy o pracę zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.) w związku z ich przejściem do starostwa powiatowego albo do urzędu marszałkowskiego w liczbie przekraczającej możliwości finansowe tych jednostek samorządu terytorialnego, wynikające z wysokości środków przewidzianych w dziale 91 - Administracja państwowa i samorządowa projektu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, opracowanego przez Ministra Finansów,

Natomiast, odnosząc się do kwestii określenia organu wyższego stopnia - w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego - wobec organów jednostek samorządu terytorialnego, należy stwierdzić, że zgodnie z treścią art. 17 Kodeksu postępowania administracyjnego (znowelizowanego ustawą z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa Dz. U. Nr 162, poz. 1126) organem wyższego stopnia w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego jest samorządowe kolegium odwoławcze, chyba że przepisy ustawy szczególnej stanowią inaczej. Z powyższego przepisu wynika, że z dniem 1 stycznia 1999 r. kompetencje organu wyższego stopnia przejęły samorządowe kolegia odwoławcze, chyba, że przepisy szczegółowe stanowią inaczej. Jako przykład szczególnego odstępstwa od tej reguły generalnej wynikającej z art. 18 Kpa można przytoczyć art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu nadanym art. 137 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668 z późn. zm.). Z art. 9a ww. ustawy wynika bowiem, że od decyzji wydanych przez starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, w odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa przysługuje stronie odwołanie do wojewody. Należy dodać, że ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 z późn. zm.) w art. 39 ust. 5 stanowi, że od decyzji wydanej przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), zarząd gminy, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Analogiczny zapis zawiera art. 38 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.) oraz art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie województwa (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 576 z późn. zm.). Dokonując analizy powyższych przepisów, należy uznać generalną właściwość samorządowych kolegiów odwoławczych jako organów wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kpa w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Właściwość ta wynika wprost także z art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 1994 r. Nr 122, poz. 593 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą o zmianie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1124). Oznacza to, że o ile przepisy szczególne nie przewidują, że organem odwoławczym od decyzji w sprawach indywidualnych wydawanych w I instancji przez wójta lub starostę jest np.: wojewoda - właściwym organem II instancji będzie samorządowe kolegium odwoławcze, bez względu na charakter zadań, w ramach których decyzja jest wydawana. Dotyczy to więc zarówno zadań realizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadanie własne, jak też z zakresu administracji rządowej.

Odnośnie problemu dotyczącego spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ww. ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, należy podnieść, iż z treści przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych wynika, że sprawy z zakresu administracji rządowej wszczęte i nie zakończone decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy tj. przed dniem 1 stycznia 1999 r. podlegają rozpatrzeniu przez właściwego miejscowo wojewodę. Dotyczy to spraw z zakresu administracji rządowej, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, wszczętych w indywidualnych sprawach przez jednostki samorządu terytorialnego. Sprawy takie podlegają rozpatrzeniu przez właściwego miejscowo wojewodę jako organu II instancji. Brzmienie powołanego przepisu wskazuje, że przez wszczęcie postępowania w indywidualnej sprawie z zakresu administracji rządowej należy rozumieć wszczęcie takiego postępowania przed organem I instancji tj. przed wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta). W związku z powyższym, nie ma uzasadnionych podstaw aby twierdzić, że chodzi tylko o sprawy, które zostały wszczęte przed dniem 1 stycznia 1999 r. przed organem odwoławczym (w tym przypadku - wojewodą), ale także - jak już podniesiono - sprawy wszczęte w I instancji przed organami samorządowymi. Elementem rozstrzygającym jest niezakończenie danego postępowania decyzją ostateczną.

Odnosząc się do tej części oświadczenia Pana Senatora, która dotyczy braku aktów wykonawczych w poszczególnych dziedzinach administracji oraz luk prawnych, bądź sprzeczności wynikających z obecnie obowiązujących uregulowań ustawowych, uprzejmie informuję, że obecnie w końcowym etapie prac znajduje się przygotowany przez MSWiA, przy współudziale zainteresowanych Ministrów, projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej, której celem jest wyeliminowanie zaistniałych niespójności. Zgodnie z założeniami Rady Ministrów wspomniany projekt powinien być przedstawiony w najbliższym czasie - jako inicjatywa rządowa - Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie pragnę powiadomić, że Pan Józef Płoskonka - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji zbiera na bieżąco informacje, dotyczące stanu prac nad dostosowywaniem i wydawaniem przepisów wykonawczych na podstawie zmienionych upoważnień ustawowych oraz monituje w sprawie przyspieszenia wydania niezbędnych rozporządzeń.

Zaplanowane w ustawie budżetowej na rok 1999 kwoty części oświatowej subwencji ogólnej oraz dotacji celowych na zadania oświatowe na 1999 r. zostały ustalone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej - zgodnie z postanowieniami: art. 2 ust. 1 lit. a) i lit. j) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o utworzeniu urzędu Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. z 1987 r. Nr 33 poz. 178, z późn. zm.), art. 35 i art. 60 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 (Dz. U. Nr 150, poz. 983 z późn. zm.) oraz art. 21 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, z późn. zm.).

Zaplanowane na 1999 r. w budżetach wojewodów, w dziale 79 Oświata i wychowanie, kwoty dotacji celowych dla powiatów na realizację tych zadań, zostały określone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej podmiotowo, dla każdego powiatu przy uwzględnieniu:

Zadania z zakresu kultury i sztuki jednostki samorządu terytorialnego realizują w ramach zadań własnych, a wydatki związane z realizacją tych zadań finansowane są z dochodów własnych samorządów. W powiecie jeleniogórskim, zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów (zawartą w piśmie dnia 3 lutego 199 r. Nr SJM/W/531/99), wydatki na kulturę i sztukę możliwe do sfinansowania z dochodów własnych mogłyby wynosić 331 tys. zł.

W naliczaniu części oświatowej subwencji ogólnej na 1999 r. dla jednostek samorządu terytorialnego, na realizacje zadań szkolnych, jednym z podstawowych elementów stanowiącym podstawę do naliczenia wysokości kwoty była liczba uczniów wykazana w odpowiednich sprawozdaniach statystycznych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 sierpnia 1998 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 1998 r. (Dz. U. Nr 110, poz. 689). W statystyce publicznej, w sprawozdawczości dotyczącej oświaty i wychowania, obowiązuje zasada prezentowania danych według stanu na określony dzień roku. Zasada ta dotyczy także badań statystycznych w zakresie szkolnictwa specjalnego. Ministerstwo Edukacji Narodowej wystąpiło do GUS z inicjatywą ujęcia w programie badań statystycznych dodatkowej pozycji, która prezentowałaby dane o średniorocznej liczbie uczniów w obszarze szkolnictwa specjalnego. Proces opracowywania programu badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok jest określony w ustawie o statystyce publicznej. Inicjatywa MEN w przedmiotowej sprawie będzie mogła więc być ewentualnie uwzględniona przez Radę Statystyki przy Prezesie GUS w programie badań statystycznych na rok szkolny 2000/2001.

W związku z obowiązującymi przepisami art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty, stanowiącymi, iż organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada m.in. za wykonywanie remontów obiektów szkolnych, w części oświatowej subwencji ogólnej naliczonej jednostkom samorządu terytorialnego na 1999 r. ujęte zostały środki na przeprowadzanie remontów bieżących. Ze względu na stan obiektów szkolnych na terenie Powiatu Jeleniogórskiego, Zespół ds. Reformy Systemu Oświaty Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego podjął decyzję o zwiększeniu części oświatowej subwencji ogólnej na 1999 r. dla Powiatu Jeleniogórskiego o kwotę 500 tys. zł, z przeznaczeniem na prace budowlane w Zespole Szkół Mistrzostwa Sportowego w Karpaczu.

Podstawę gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego stanowi uchwała budżetowa, w której określona jest między innymi wysokość wydatków na poszczególne działy, w tym na realizację zadań z zakresu kultury i sztuki.

W 1999 r., w związku z wprowadzonym powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, nastąpiła zmiana sposobu finansowania ochrony zdrowia - z podmiotowego finansowania jednostek budżetowych ochrony zdrowia na finansowanie zadań wykonywanych przez zakłady opieki zdrowotnej, w oparciu o umowy zawarte z Kasami Chorych w trybie art. 168 i 169 a ustawy z dnia 6 lipca 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153, z późn. zm.).

W związku ze stwierdzeniem zawartym w "Informacji o podstawowych barierach i utrudnieniach w realizacji zadań samorządu powiatowego", iż brak jest możliwości oddziaływania samorządu terytorialnego na funkcjonowanie Kas Chorych, informuję, iż zgodnie z art. 4 ust. 6 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, Kasa Chorych, realizuje swoje zadania, powinna współpracować, między innymi, z organami jednostek samorządu terytorialnego.

Podziału dotacji celowych, na dofinansowanie utrzymania domów pomocy społecznej (zadanie własne powiatów), na poszczególne powiaty dokonało także Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie ponadgminnych domów pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 166, poz. 1246). Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia wysokość dotacji dla poszczególnych powiatów została ustalona w stosunku do liczby osób danego powiatu, przebywających w domach pomocy społecznej, a nie w stosunku do liczby miejsc w domach pomocy społecznej w poszczególnych powiatach. Tak ustalona dotacja na dofinansowanie utrzymania domów pomocy społecznej dla powiatu jeleniogórskiego wynosiła 6.908 tys. zł.

Do podziału wydatków w dziale 91 Administracja państwowa i samorządowa - z uwagi na stwierdzone znaczne dysproporcje w zaplanowanych przez wojewodów wydatkach dla nowych jednostek samorządu terytorialnego - przyjęte zostało kryterium liczby mieszkańców. Kryterium to stanowiło podstawę określenia poziomu wydatków na zadania własne powiatów oraz dotacji celowych na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat, wynikające, między innymi, z ustaw: Prawo geodezyjne i kartograficzne, Prawo wodne, o obywatelstwie polskim, o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Ustalone w ten sposób wydatki na administrację dla powiatu jeleniogórskiego wyniosły 775 tys. zł.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że uchwałą nr 101/98 Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie przyznania, z ogólnej rezerwy budżetowej, środków przeznaczonych na niezbędne dostosowanie jednostek niektórych organów do nowego podziału administracyjnego kraju, w 1998 r. przyznano dodatkowe środki dla wojewodów, z przeznaczeniem na finansowanie zwiększonych wydatków urzędów rejonowych, stających się starostwami oraz na utworzenie starostw w miejscowościach, gdzie nie było urzędów rejonowych.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1999 r. w sprawie określenia zakresu zadań objętych dofinansowaniem oraz szczegółowych zasad i trybu udzielania dotacji celowych dla powiatów i samorządów województw, na dofinansowanie bieżących zadań własnych - starostwa powiatowe otrzymują dotacje na sfinansowanie należnych świadczeń dla pracowników, którym zostały wypowiedziane w styczniu i lutym 1999 r. umowy o pracę zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 1998 r. w przypadkach określonych w § 1 pkt 1 wyżej wymienionego rozporządzenia.

Ponadto, starostwa otrzymają dotacje (na zadania własne bądź na zadania z zakresu administracji rządowej) na sfinansowanie wcześniejszego, niż z dniem określonym w art. 26 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1999, podwyższenia wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych, które w 1998 r. były objęte przepisami ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.

Bogdan Borusewicz