Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie


89. posiedzenie Senatu RP

30 sierpnia 2001 r.

Oświadczenie

Oświadczenie złożone
przez senatora Grzegorza Lipowskiego

Oświadczenie skierowane do minister finansów Haliny Wasilewskiej-Trenkner.

Oświadczenie w sprawie stosowania przepisów art. 19 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) w odniesieniu do podatników korzystających z uproszczonych procedur celnych.

Szanowna Pani Minister!

Wprowadzenie przepisów art. 79 i art. 80 kodeksu celnego, przewidujących możliwość stosowania uproszczonej procedury celnej, miało na celu ułatwienie prowadzenia działalności polskim przedsiębiorcom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą na znaczną skalę. Przede wszystkim miało przyczynić się do ograniczenia formalności niezbędnych do objęcia towarów procedurą celną i skrócenia czasu niezbędnego dla wypełnienia tych formalności w odniesieniu do podmiotów, które swoją wcześniejszą działalnością dają rękojmię właściwego wywiązywania się z obowiązków nałożonych przez przepisy celne i podatkowe. W założeniach miało również ułatwić rozliczanie i regulowanie obciążeń celnych i podatkowych wynikających z obrotu z zagranicą.

Niestety, sposób, w jaki przepisy ustawy o podatku VAT, w szczególności dotyczące możliwości potrącania podatku VAT od importu towarów, są stosowane przez niektóre organy podatkowe sprawia, iż korzystanie z uproszczonych procedur celnych zamiast ułatwiać prowadzenie działalności naraża przedsiębiorców na nieuzasadnione, negatywne konsekwencje podatkowe. Dotyczy to zwłaszcza tych importerów, którzy korzystają z upraszczonych czynności niezbędnych do objęcia towarów procedurą celną poprzez wpisanie ich do rejestrów, o których mowa w art. 80 §1 pkt 3 kodeksu celnego.

Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku VAT obniżenie kwoty podatku należnego następuje nie wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik (importer) otrzymał dokument celny, i nie później niż w rozliczeniu za miesiąc następny.

Ponieważ ani przepisy ustawy o podatku VAT, ani akty wykonawcze do tej ustawy, ani również kodeks celny nie definiują pojęcia dokumentu celnego, należy rozumieć, iż chodzi tu o jakikolwiek dokument potwierdzający objęcie danego towaru określoną procedurą celną, na podstawie którego możliwe jest określenie cła i podatku VAT od importu towarów. Dokumentem takim jest niewątpliwie prowadzony przez podatnika rejestr. Wynika to z wprost z brzmienia przepisów art. 80 §5 kodeksu celnego, nadającego wpisowi do rejestru tę samą moc prawną co dokonanie zgłoszenia w formie pisemnej, i z §9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie procedur uproszczonych, wskazującego, jakie dane powinien zawierać rejestr.

Z punktu widzenia rozliczenia podatku VAT na podstawie art. 19 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT elementem kluczowym jest wejście przez podatnika importera w posiadanie takiego dokumentu. W przypadku stosowania procedury uproszczonej wejście w posiadanie dokumentu celnego dokonuje się poprzez dokonanie wpisu w rejestrze w odniesieniu do konkretnych towarów.

Utożsamianie pojęcia dokumentu celnego wyłącznie z dokumentem SAD lub z innym dokumentem wystawionym przez urząd celny nie znajduje żadnego oparcia w obowiązujących przepisach. Tymczasem niektóre organy podatkowe uznają za dokument celny w omawianym przypadku dopiero kartę dokumentu SAD zgłoszenia celnego uzupełniającego, wydaną zgłaszającemu przez urząd celny.

Pozostaje to w sprzeczności z brzmieniem przepisu art. 80 §5 kodeksu celnego, stanowiącym, iż zgłoszenie celne uzupełniające stanowi jeden niepodzielny akt ze zgłoszeniami celnymi uproszczonymi dokonanymi poprzez wpis do rejestru i nabiera mocy prawnej z dniem dokonania wpisu. Zgłoszenie uzupełniające ma więc li tylko charakter uzupełniający.

Taka praktyka organów podatkowych powoduje, iż podatnicy dokonujący potrącenia podatku importowego w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano wpisu do rejestru, a przed otrzymaniem zgłoszenia uzupełniającego, narażeni są na określanie zaległości podatkowych i zobowiązań dodatkowych, niebędących wynikiem jakiegokolwiek naruszenia przepisów o podatku VAT czy też jakiegokolwiek obiektywnego uszczuplenia należności podatkowych. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż wynikające z przepisów prawa terminy przewidziane dla wpłaty podatku VAT od importu towarów, w porównaniu z terminem rozliczania podatku VAT na zasadach ogólnych, powodują, iż podatnik nie ma w praktyce możliwości potrącenia (lub uzyskania zwrotu) podatku od importu, zanim go faktycznie nie uiści. Również w sytuacji, kiedy obniżenie to dokonywane jest w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano wpisu do rejestru.

W konsekwencji podatnicy, mimo literalnego stosowania brzmienia przepisów regulujących zasady rozliczania podatku VAT, zmuszeni są do angażowania się w prowadzenie długotrwałych sporów z organami podatkowymi i angażowania znacznych środków finansowych, wynikających z konieczności wykonania decyzji organów podatkowych. W skrajnych przypadkach prowadzić to może do likwidacji przedsiębiorstwa.

W związku z opisaną wyżej sytuacją, a jednocześnie deklarowanym wielokrotnie przez rząd Jerzego Buzka zamiarem podejmowania działań ograniczających biurokrację utrudniającą prowadzenie działalności gospodarczej, pragnę zapytać Panią Minister, czy w powyższych okolicznościach nie widziałaby Pani potrzeby, korzystając z kompetencji udzielonych przepisem art. 14 § pkt 2 ordynacji podatkowej, dokonania urzędowej interpretacji przepisów ustawy o podatku VAT w odniesieniu do podatników korzystających z uproszczonych procedur celnych, poprzez potwierdzenie prawa podatnika importera do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc, w którym został dokonany wpis do rejestru, a zatem podatnika, który znalazł się w posiadaniu dokumentu celnego. Taka oficjalna interpretacja spowodowałaby właściwe i jednolite stosowanie prawa przez organy podatkowe.

Uprzejmie proszę Panią Minister o udzielenie odpowiedzi na moje oświadczenie, jest to bowiem sprawa bardzo istotna dla tych przedsiębiorców, których byt ekonomiczny jest zagrożony stosowaniem niewłaściwej praktyki przez organy podatkowe.

Ponadto podmiot, na przykładzie którego składam niniejsze oświadczenie, działającego na naszym rynku już dziesięć lat i zatrudniającego dwa tysiące siedemset osób, widzi zagrożenie realizacji dalszej inwestycji za 3 miliony dolarów, które da przyrost dalszych pięciuset miejsc pracy.

Według uzyskanych podczas rozmowy oświadczeń Czechy i Rosja tylko czekają na taki bieg wydarzeń.

Z poważaniem
Grzegorz Lipowski


Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie