Druk nr 413

27 maja 2003 r.

SENAT

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

V KADENCJA

MARSZAŁEK SEJMU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pan
Longin PASTUSIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przesłać Panu Marszałkowi do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 49. posiedzeniu w dniu 22 maja 2003 r. ustawę

o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z poważaniem

(-) Marek Borowski


USTAWA

z dnia 22 maja 2003 r.

 

o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

 

 

Dział I

Przepisy ogólne

 

Art. 1.

Ustawa określa zasady, warunki i tryb udzielania cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz organy właściwe w tych sprawach.

 

Art. 2.

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) areszt w celu wydalenia - areszt w celu wydalenia w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach (Dz.U. Nr ...., poz. ...);

2) bezpieczny kraj pochodzenia - kraj pochodzenia cudzoziemca, w którym ze względu na system prawa i jego stosowanie oraz ze względu na stosunki polityczne w nim panujące nie występują prześladowania z powodu rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub przekonań politycznych, a organizacjom pozarządowym i międzynarodowym umożliwia się działanie na rzecz przestrzegania praw człowieka;

3) bezpieczny kraj trzeci - państwo, niebędące krajem pochodzenia cudzoziemca, które ratyfikowało i stosuje Konwencję Genewską oraz Protokół Nowojorski, w szczególności państwo, w którym:

a) nie występuje zagrożenie dla życia lub wolności cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, zgodnie z art. 33 Konwencji Genewskiej,

b) zapewnia się cudzoziemcom dostęp do postępowania o nadanie statusu uchodźcy,

c) nie występują faktyczne ani prawne ograniczenia wykonywania zadań organizacji pozarządowych działających na rzecz przestrzegania praw człowieka,

d) zapewnia się organizacjom międzynarodowym udział w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy,

e) cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy korzysta z ochrony przed wydaleniem, zgodnie z Konwencją Genewską,

f) cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy nie jest narażony na tortury lub niehumanitarne albo poniżające traktowanie;

4) cudzoziemiec - cudzoziemca w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach;

5) dokument podróży - dokument uznany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym;

6) granica - granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz.U. Nr 78, poz. 461, z późn. zm.)1);

7) karta pobytu - dokument wydany cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenie na osiedlenie się, status uchodźcy lub zgodę na pobyt tolerowany;

8) Konwencja Genewska - Konwencję dotyczącą statusu uchodźców, sporządzoną w Genewie dnia 28 lipca 1951 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 119, poz. 515 i 516);

9) kraj pochodzenia - państwo, którego obywatelem jest cudzoziemiec, a w przypadku cudzoziemca, którego obywatelstwa nie da się ustalić lub który nie posiada obywatelstwa żadnego państwa - państwo, w którym stale zamieszkuje;

10) strzeżony ośrodek - strzeżony ośrodek w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach;

11) Protokół Nowojorski - Protokół dotyczący statusu uchodźców, sporządzony w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 119, poz. 517 i 518).

 

Art. 3.

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi udziela się ochrony przez:

1) nadanie statusu uchodźcy;

2) udzielenie azylu;

3) udzielenie zgody na pobyt tolerowany;

4) udzielenie ochrony czasowej.

 

Art. 4.

Do postępowań w sprawach uregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

 

Art. 5.

Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji lub postanowienia wydanego na podstawie ustawy, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

 

Art. 6.

Jeżeli terytorialny zasięg działania oddziałów Straży Granicznej nie obejmuje m. st. Warszawy, zadania określone w art. 19 ust. 1, art. 92 ust. 2, art. 114 ust. 3 i art. 120 pkt 1, wykonuje na tej części terytorium Komendant Główny Straży Granicznej.

 

Art. 7.

1. Decyzje lub postanowienia wydane w sprawach określonych w ustawie mogą być przekazywane za pośrednictwem urządzeń umożliwiających odczyt i zapis znaków pisma na nośniku papierowym oraz za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnych i doręczane cudzoziemcowi w formie uzyskanej w wyniku takiego przekazu.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o doręczeniu decyzji, rozumie się przez to także jej ogłoszenie.

 

Art. 8.

W postępowaniach i rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy mogą być przetwarzane następujące dane cudzoziemca:

1) imię (imiona) i nazwisko;

2) nazwisko poprzednie;

3) nazwisko rodowe;

4) płeć;

5) imię ojca;

6) imię i nazwisko rodowe matki;

7) data urodzenia lub wiek;

8) miejscowość i kraj urodzenia;

9) kraj pochodzenia;

10) odciski linii papilarnych;

11) rysopis:

a) wzrost w centymetrach,

b) kolor oczu,

c) znaki szczególne;

12) obywatelstwo;

13) narodowość;

14) rasa lub pochodzenie etniczne;

15) przekonania polityczne, religijne, filozoficzne;

16) przynależność wyznaniowa;

17) przynależność do określonych grup społecznych;

18) stan zdrowia;

19) stan cywilny;

20) wykształcenie;

21) zawód wykonywany;

22) miejsce pracy;

23) miejsce zamieszkania lub miejsce pobytu;

24) informacje o karalności, o prowadzonych przeciwko niemu postępowaniach karnych i postepowaniach w sprawach o wykroczenia oraz o wydanych w stosunku do niego orzeczeniach w postępowaniu sądowym lub administracyjnym;

25) stosunek do służby wojskowej;

26) informacje o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat.

 

Art. 9.

Dane cudzoziemca, na podstawie których jest możliwe ustalenie, że:

1) postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, udzielenie azylu lub zgody na pobyt tolerowany wobec cudzoziemca jest w toku lub zakończyło się;

2) cudzoziemcowi nadano lub odmówiono nadania statusu uchodźcy;

3) cudzoziemcowi udzielono lub odmówiono udzielenia azylu lub zgody na pobyt tolerowany

- nie mogą być udostępniane władzom oraz instytucjom publicznym kraju jego pochodzenia.

 

Art. 10.

W przypadku gdy w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy bierze udział cudzoziemiec, który nie umie lub nie może pisać, podpis cudzoziemca na dokumencie zastępuje tuszowy odcisk jego palca; obok tego odcisku inna osoba wpisuje imię i nazwisko osoby nieumiejącej lub niemogącej pisać, umieszczając swój podpis, z zaznaczeniem, że został on złożony na życzenie nieumiejącego lub niemogącego pisać.

 

Art. 11.

1. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, zwany dalej "Prezesem Urzędu" zapewnia, w razie potrzeby, tłumaczenie na język polski dokumentów sporządzonych w języku obcym dołączanych do wniosków mających stanowić dowody w sprawach uregulowanych w ustawie.

2. Jeżeli w przesłuchaniu cudzoziemca, w postępowaniu prowadzonym w sprawie uregulowanej w ustawie, bierze udział tłumacz, w protokole przesłuchania cudzoziemca podaje się imię i nazwisko tłumacza.

 

Art. 12.

Prezes Urzędu i Rada do Spraw Uchodźców, każdy w zakresie swojej właściwości, do dnia 31 marca każdego roku, przedstawiają właściwej do spraw wewnętrznych komisji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej informację o stosowaniu ustawy w roku poprzednim, w zakresie realizacji zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej wynikających z Konwencji Genewskiej i Protokołu Nowojorskiego.

 

Dział II

Status uchodźcy

 

Rozdział 1

Postępowanie w sprawie o nadanie i pozbawienie statusu uchodźcy

 

Art. 13.

1. Status uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej nadaje się cudzoziemcowi, który spełnia warunki do uznania za uchodźcę określone w Konwencji Genewskiej i Protokole Nowojorskim.

2. Status uchodźcy nadaje się także małżonkowi i małoletniemu dziecku cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, jeżeli są objęci wnioskiem o nadanie statusu uchodźcy, oraz małoletniemu dziecku cudzoziemca, urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Art. 14.

1. Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku o nadanie statusu uchodźcy, gdy wniosek ten:

1) nie daje jakichkolwiek podstaw do uznania, że istnieje uzasadniona obawa cudzoziemca przed prześladowaniem, o którym mowa w art. 1A Konwencji Genewskiej;

2) ma na celu wprowadzenie w błąd organu lub nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy;

3) wskazuje na to, że cudzoziemiec przybył z bezpiecznego kraju pochodzenia lub bezpiecznego kraju trzeciego, do którego ma prawo powrotu;

4) daje podstawy do uznania, że inne państwo, będące stroną Konwencji Genewskiej, jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o nadanie statusu uchodźcy, na podstawie umowy międzynarodowej, którą Rzeczpospolita Polska jest związana.

2. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy nie daje jakichkolwiek podstaw do uznania, że istnieje uzasadniona obawa cudzoziemca przed prześladowaniem, o którym mowa w art. 1A Konwencji Genewskiej, gdy cudzoziemiec, w szczególności:

1) podaje inne przyczyny ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy niż obawa przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub swoich przekonań politycznych;

2) nie podaje żadnych informacji o okolicznościach związanych z jego obawą przed prześladowaniem;

3) przedstawia dane w sposób oczywisty niewiarygodne, nieprawdopodobne lub fakty niespójne bądź oczywiście sprzeczne.

3. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy ma na celu wprowadzenie w błąd organu lub nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy, gdy cudzoziemiec bez racjonalnego wytłumaczenia, w szczególności:

1) nie powiadomił o wcześniejszym złożeniu wniosku o nadanie statusu uchodźcy w innym państwie lub w innych państwach;

2) podaje nieprawdziwe informacje o swojej tożsamości, przedstawia fałszywe dowody, w szczególności podrobione albo przerobione dokumenty;

3) uszkodził albo zataił dowód istotny w postępowaniu lub pozbył się go;

4) mając możliwości wcześniejszego złożenia wniosku, wystąpił o nadanie statusu uchodźcy w celu uniknięcia wydalenia;

5) nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 1, 3 i 4.

 

Art. 15.

1. Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy, jeżeli:

1) nie spełnia warunków do uznania za uchodźcę, o których mowa w Konwencji Genewskiej i Protokole Nowojorskim, w tym w szczególności powołuje się na obawę przed prześladowaniem, którego występowanie ogranicza się do określonych części terytorium jego kraju pochodzenia lub innego kraju, w którym na stałe przebywa, podczas gdy mógł udać się bez przeszkód do innej części terytorium tego kraju oraz korzystać tam z ochrony przewidzianej w art. 33. 1 Konwencji Genewskiej;

2) zachodzą okoliczności wyłączające uznanie za uchodźcę, o których mowa w Konwencji Genewskiej;

3) uzyskał status uchodźcy w innym państwie, zapewniającym mu rzeczywistą ochronę.

2. Cudzoziemcowi, który powołuje się na obawę przed prześladowaniem ograniczonym do części terytorium, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie można tylko z tej przyczyny odmówić nadania statusu uchodźcy, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że nie byłoby zasadne wymagać, aby udał się do innej części terytorium kraju, w którym był prześladowany.

 

Art. 16.

1. W decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy cudzoziemcowi:

1) udziela się zgody na pobyt tolerowany, jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 97, albo

2) nakazuje się opuszczenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji, nie dłuższym niż 30 dni.

2. W przypadku gdy cudzoziemiec złoży odwołanie od decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy, organ odwoławczy określa nowy termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie dłuższy niż 14 dni.

3. Cudzoziemcowi nie nakazuje się opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

1) w dniu doręczenia decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy przebywa on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się;

2) przed wydaniem decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy cudzoziemcowi wydano decyzję o wydaleniu, która nie została wykonana.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się do małżonka i małoletniego dziecka cudzoziemca, jeżeli są objęci wnioskiem o nadanie statusu uchodźcy oraz małoletniego dziecka cudzoziemca, urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Do postępowania w sprawie o nadanie statusu uchodźcy, w części dotyczącej nakazu opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosuje się przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach dotyczące postępowania w sprawie wydalenia.

 

Art. 17.

1. Postępowanie o nadanie statusu uchodźcy wszczyna się na wniosek złożony osobiście przez cudzoziemca.

2. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy obejmuje także małoletnie dzieci towarzyszące cudzoziemcowi oraz może objąć małżonka za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

3. Postępowanie o nadanie statusu uchodźcy małoletniemu dziecku cudzoziemca, urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wszczyna się na wniosek jego przedstawiciela ustawowego.

4. Stroną w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy jest cudzoziemiec, który złożył wniosek o nadanie statusu uchodźcy.

 

Art. 18.

Wniosek o nadanie statusu uchodźcy zawiera:

1) dane cudzoziemca, towarzyszących mu małoletnich dzieci oraz małżonka, jeżeli są objęci wnioskiem, w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania o nadanie statusu uchodźcy;

2) określenie kraju pochodzenia cudzoziemca;

3) określenie istotnych zdarzeń będących przyczyną ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy.

 

Art. 19.

1. Cudzoziemiec składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy za pośrednictwem komendanta oddziału Straży Granicznej obejmującego terytorialnym zasięgiem działania m.st. Warszawę lub komendanta granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej, zwanych dalej "organami przyjmującymi wniosek".

2. Cudzoziemiec, który nie posiada prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy podczas kontroli granicznej przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem komendanta granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej.

 

Art. 20.

1. Wszczęcie postępowania o nadanie statusu uchodźcy powoduje z mocy prawa:

1) unieważnienie wizy wydanej cudzoziemcowi;

2) wygaśnięcie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) wstrzymanie wykonania decyzji o wydaleniu cudzoziemca - do dnia doręczenia mu decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.

2. Organ przyjmujący wniosek odnotowuje unieważnienie wizy oraz wygaśnięcie decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, w dokumencie podróży cudzoziemca.

3. W przypadku gdy wobec cudzoziemca prowadzi się jednocześnie postępowanie o nadanie statusu uchodźcy i postępowanie o wydanie lub przedłużenie wizy, postępowanie o wydanie lub przedłużenie wizy umarza się.

 

Art. 21.

1. Cudzoziemiec, który podaje się za małoletniego, w przypadku wątpliwości co do jego wieku może być poddany badaniom medycznym mającym na celu ustalenie wieku cudzoziemca.

2. Badania medyczne, o których mowa w ust. 1, mogą być przeprowadzone tylko za zgodą cudzoziemca lub jego przedstawiciela ustawowego.

3. Wyniki badań powinny zawierać informację o wieku cudzoziemca i o dopuszczalnej granicy błędu w ustaleniu tego wieku.

4. Cudzoziemca podającego się za małoletniego traktuje się jak osobę pełnoletnią, jeżeli on lub jego przedstawiciel ustawowy nie wyrazili zgody na przeprowadzenie badań medycznych, o których mowa w ust. 1.

 

Art. 22.

Organ przyjmujący wniosek poucza cudzoziemca, w języku dla niego zrozumiałym, o zasadach i trybie postępowania o nadanie statusu uchodźcy oraz o przysługujących mu prawach, ciążących na nim obowiązkach i o skutkach prawnych ich niewykonania.

 

Art. 23.

1. W postępowaniu o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy cudzoziemiec może swobodnie kontaktować się z przedstawicielem Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców oraz z organizacjami, do których zadań statutowych należą sprawy uchodźców.

2. Przedstawicielowi Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców umożliwia się w każdym czasie kontakt z cudzoziemcem ubiegającym się o nadanie statusu uchodźcy.

3. Przedstawiciel Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, na swój wniosek i za pisemną zgodą cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, ma prawo do uzyskiwania od organów prowadzących postępowanie w sprawie o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy informacji o przebiegu tego postępowania oraz do przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich notatek i odpisów, z wyłączeniem akt, o których mowa w art. 74 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Organ przyjmujący wniosek poucza cudzoziemca o prawie do wyrażenia zgody.

4. Przedstawicielowi Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców nie przysługuje zażalenie, o którym mowa w art. 74 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, ani skarga do sądu administracyjnego.

5. Opinie, dokumenty i materiały przekazane przez przedstawiciela Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców organowi prowadzącemu postępowanie w sprawie o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy dołącza się do akt sprawy.

6. W postępowaniu w sprawie o nadanie statusu uchodźcy małoletniemu przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez przedstawiciela ustawowego przedstawiciel Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców może wykonywać uprawnienia, o których mowa w ust. 3, bez konieczności uzyskania pisemnej zgody cudzoziemca.

7. Informacje i dane osobowe, uzyskiwane od cudzoziemca i organów prowadzących postępowanie w sprawie o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy, mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów, o których mowa w art. 35 Konwencji Genewskiej.

8. Organy Rzeczypospolitej Polskiej podejmują wszelkie działania w celu ułatwienia Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców wypełnienia jego zadań zgodnie z art. 35 Konwencji Genewskiej.

 

Art. 24.

1. Organ przyjmujący wniosek o nadanie statusu uchodźcy:

1) sprawdza, czy wniosek został prawidłowo wypełniony, w szczególności czy cudzoziemiec podał imię i nazwisko oraz określił kraj pochodzenia;

2) ustala tożsamość cudzoziemca;

3) fotografuje cudzoziemca i pobiera jego odciski linii papilarnych;

4) uzyskuje informacje dotyczące:

a) kraju pochodzenia cudzoziemca,

b) danych małżonka i małoletnich dzieci cudzoziemca, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

c) wiz lub zezwoleń na pobyt wydanych cudzoziemcowi przez organy innych państw,

d) trasy przejazdu do granicy i miejsca przekroczenia granicy,

e) faktu ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy w innym państwie.

2. Organ przyjmujący wniosek może przeszukać cudzoziemca i jego bagaż w celu wykluczenia możliwości popełnienia przestępstwa lub wykroczenia lub w celu ustalenia jego tożsamości.

3. Cudzoziemiec jest obowiązany poddać się czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i ust. 2, oraz udzielić informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 4.

4. Odciski linii papilarnych pobiera się za pomocą kart daktyloskopijnych lub urządzenia do elektronicznego pobierania odcisków, od cudzoziemca, który ukończył 14 lat.

 

Art. 25.

Wniosek o nadanie statusu uchodźcy pozostawia się bez rozpoznania, w przypadku gdy:

1) nie zawiera imienia i nazwiska cudzoziemca lub określenia kraju pochodzenia, a braków tych nie można usunąć w wyniku czynności, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2;

2) cudzoziemiec odmówi poddania się pobraniu odcisków linii papilarnych lub fotografowaniu.

 

Art. 26.

1. Organ przyjmujący wniosek przed przekazaniem go Prezesowi Urzędu:

1) ustala, czy:

a) w chwili złożenia wniosku cudzoziemiec miał prawo wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub czy przebywał na nim legalnie;

b) zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 1 F Konwencji Genewskiej;

2) zapewnia przeprowadzenie badań lekarskich i niezbędnych zabiegów sanitarnych ciała i odzieży cudzoziemca.

2. Przekazanie Prezesowi Urzędu wniosku o nadanie statusu uchodźcy następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 48 godzin od chwili złożenia wniosku przez cudzoziemca.

3. Organ przyjmujący wniosek zawiadamia inspektora sanitarnego, właściwego ze względu na miejsce złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy, o odmowie poddania się przez cudzoziemca czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

 

Art. 27.

1. Cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy jest obowiązany:

1) stawić się na wezwanie Prezesa Urzędu w celu złożenia zeznań i wyjaśnień;

2) udostępnić wszystkie posiadane dowody na potwierdzenie okoliczności uzasadniających nadanie statusu uchodźcy;

3) zawiadomić o każdej zmianie miejsca pobytu;

4) przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do dnia doręczenia mu decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.

2. Prezes Urzędu przesłuchuje cudzoziemca i na jego żądanie przekazuje mu kopię protokołu przesłuchania.

 

Art. 28.

1. Prezes Urzędu przed wydaniem decyzji o:

1) nadaniu statusu uchodźcy;

2) odmowie nadania statusu uchodźcy, jeżeli udziela cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany

- zwraca się do Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów, o przekazanie informacji, czy wobec cudzoziemca zachodzą okoliczności określone w art. 1F Konwencji Genewskiej lub czy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa.

2. W pozostałych przypadkach Prezes Urzędu może zwrócić się do Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub innych organów o przekazanie informacji, o których mowa w ust. 1.

3. Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i inne organy przekazują informacje, o których mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o ich przekazanie.

4. Jeżeli organy, o których mowa w ust. 3, nie przekażą informacji w terminie 30 dni, uznaje się, że wymóg uzyskania informacji został spełniony.

5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin, o którym mowa w ust. 3, może być przedłużony do 3 miesięcy, o czym organ obowiązany do przekazania informacji zawiadamia Prezesa Urzędu.

 

Art. 29.

1. Wydanie decyzji o nadaniu lub odmowie nadania statusu uchodźcy powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Wydanie decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku powinno nastąpić w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.

 

Art. 30.

1. Decyzje w sprawach o nadanie i pozbawienie statusu uchodźcy wydaje Prezes Urzędu.

2. Od decyzji Prezesa Urzędu w sprawach o nadanie i pozbawienie statusu uchodźcy przysługuje odwołanie do Rady do Spraw Uchodźców.

3. Od decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku cudzoziemcowi przysługuje odwołanie w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji.

 

Art. 31.

1. Cudzoziemiec, który składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy, jest obowiązany przekazać do depozytu Prezesowi Urzędu swój dokument podróży oraz dokumenty podróży małoletnich dzieci, a także małżonka, jeżeli wniosek ich obejmuje, za pośrednictwem organu przyjmującego wniosek.

2. Jeżeli wniosek o nadanie statusu uchodźcy składa cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia na osiedlenie się, obowiązek przekazania dokumentu podróży do depozytu powstaje z chwilą, gdy zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenie na osiedlenie się, utraci ważność lub zostanie cofnięte.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, dokument podróży przekazuje się do depozytu Prezesowi Urzędu.

4. Prezes Urzędu przechowuje dokumenty podróży w depozycie do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy, a następnie zwraca je cudzoziemcowi, z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Cudzoziemcowi zwraca się dokument podróży:

1) w granicznej placówce kontrolnej Straży Granicznej podczas przekraczania granicy, jeżeli udzielono mu pomocy w dobrowolnym wyjeździe na podstawie art. 68;

2) w granicznej placówce kontrolnej Straży Granicznej, w której następuje wydalenie cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo na granicy państwa, do którego zostanie wydalony lub w porcie lotniczym albo morskim tego państwa, jeżeli wobec cudzoziemca przystępuje się do wykonania decyzji o wydaleniu.

 

Art. 32.

1. Cudzoziemcowi, który złożył wniosek o nadanie statusu uchodźcy, wydaje się tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca, zwane dalej "zaświadczeniem tożsamości", na okres ważności 30 dni.

2. Zaświadczenie tożsamości, w okresie swojej ważności, potwierdza tożsamość cudzoziemca i uprawnia go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Kolejne zaświadczenia tożsamości mogą być wydawane cudzoziemcowi po upływie okresu ważności pierwszego zaświadczenia tożsamości, na okresy ważności nie dłuższe niż 6 miesięcy, do czasu zakończenia postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

 

Art. 33.

1. W zaświadczeniu tożsamości zamieszcza się nazwę organu wydającego, datę wydania i termin ważności oraz następujące dane cudzoziemca:

1) imię (imiona) i nazwisko oraz imiona rodziców;

2) datę urodzenia lub wiek;

3) miejscowość i kraj urodzenia;

4) obywatelstwo;

5) imiona i nazwiska oraz daty urodzenia towarzyszących cudzoziemcowi małoletnich dzieci.

2. Zaświadczenie tożsamości zawiera również fotografię i podpis jego posiadacza.

3. Zaświadczenie tożsamości może zawierać zakodowany zapis danych, o których mowa w ust. 1.

 

Art. 34.

Cudzoziemiec jest obowiązany wymienić posiadane zaświadczenie tożsamości w przypadku:

1) zmiany danych w nim zamieszczonych;

2) zmiany wyglądu utrudniającej ustalenie tożsamości cudzoziemca;

3) utraty lub uszkodzenia zaświadczenia tożsamości w stopniu utrudniającym posługiwanie się nim.

 

Art. 35.

1. Pierwsze zaświadczenie tożsamości wydaje organ przyjmujący wniosek.

2. Kolejne zaświadczenia tożsamości wydaje i wymienia Prezes Urzędu na wniosek cudzoziemca.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, zawiera dane cudzoziemca oraz towarzyszących mu małoletnich dzieci, w zakresie niezbędnym do wydania lub wymiany zaświadczenia tożsamości oraz określenie kraju pochodzenia cudzoziemca.

4. Cudzoziemiec dołącza do wniosku fotografie osób objętych wnioskiem.

 

Art. 36.

1. Cudzoziemiec, który utracił zaświadczenie tożsamości, jest obowiązany zawiadomić o tym Prezesa Urzędu w terminie 3 dni od dnia jego utraty.

2. W przypadku znalezienia utraconego zaświadczenia tożsamości, cudzoziemiec jest obowiązany w terminie 3 dni od dnia jego znalezienia, zawiadomić o tym Prezesa Urzędu i zwrócić niezwłocznie znalezione zaświadczenie tożsamości, w przypadku gdy w miejsce utraconego wydano nowe.

 

Art. 37.

Cudzoziemiec jest obowiązany zwrócić zaświadczenie tożsamości:

1) komendantowi granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej przy przekraczaniu granicy;

2) Prezesowi Urzędu przy odbiorze:

a) dokumentu podróży przewidzianego w Konwencji Genewskiej,

b) karty pobytu, wydanej w związku z udzieleniem zgody na pobyt tolerowany.

 

Art. 38.

1. Cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy, można pozbawić tego statusu, jeżeli zachodzi którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 1C Konwencji Genewskiej.

2. W decyzji o pozbawieniu statusu uchodźcy określa się termin, z którym następuje utrata tego statusu.

3. Termin, o którym mowa w ust. 2, wyznacza się przy uwzględnieniu konieczności załatwienia przez cudzoziemca niezbędnych spraw osobistych, rodzinnych i majątkowych, związanych z opuszczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Art. 39.

1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzory:

1) formularza wniosku o nadanie statusu uchodźcy, uwzględniając dane dotyczące cudzoziemca, jego małżonka oraz towarzyszących cudzoziemcowi małoletnich dzieci, o których mowa w art. 8, w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania w sprawie o nadanie statusu uchodźcy oraz informację, o której mowa w art. 18 pkt 3;

2) tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca wydawanego przez organ przyjmujący wniosek oraz tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca wydawanego przez Prezesa Urzędu, uwzględniając dane, które powinny być w nim zawarte określone w art. 33 ust. 1 i 2;

3) formularza wniosku o wydanie lub wymianę tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca, uwzględniając dane dotyczące cudzoziemca oraz towarzyszących cudzoziemcowi małoletnich dzieci, o których mowa w art. 8, w zakresie niezbędnym do wydania lub wymiany tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca, a także liczbę fotografii i wymogi dotyczące fotografii dołączanych do wniosku.

2. W przypadku zmiany wzorów tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca, w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, można określić termin ważności dotychczasowych zaświadczeń tożsamości cudzoziemca wydanych na blankietach dotychczasowego wzoru oraz termin, do którego mogą być stosowane blankiety dotychczasowego wzoru.

 

Rozdział 2

Zatrzymanie cudzoziemca oraz umieszczenie go w strzeżonym ośrodku
lub zastosowanie aresztu w celu wydalenia w postępowaniu o nadanie
statusu uchodź
cy

 

Art. 40.

Cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy nie zatrzymuje się, chyba że:

1) składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy:

a) podczas kontroli granicznej, nie mając prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

b) podczas nielegalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) przed złożeniem wniosku o nadanie statusu uchodźcy:

a) niezgodnie z przepisami przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę,

b) otrzymał decyzję o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub decyzję o wydaleniu;

3) po złożeniu wniosku o nadanie statusu uchodźcy wydano mu decyzję o wydaleniu.

 

Art. 41.

Cudzoziemca, o którym mowa w art. 40, umieszcza się, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 5 i art. 54 ust. 3, w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia, z tym że areszt w celu wydalenia stosuje się, gdy z okoliczności ustalonych przez organ Straży Granicznej wynika, że jest to niezbędne ze względu na obronność lub bezpieczeństwo państwa albo bezpieczeństwo i porządek publiczny.

 

Art. 42.

1. Sąd wydaje postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia, na okres do 30 dni.

2. W przypadku gdy wniosek o nadanie statusu uchodźcy składa cudzoziemiec, który przebywa w strzeżonym ośrodku lub w areszcie w celu wydalenia wskutek wykonania postanowienia sądu, wydanego na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach, sąd przedłuża okres pobytu cudzoziemca o 90 dni, przy czym pierwszym dniem przedłużonego okresu pobytu jest dzień złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy.

3. Jeżeli decyzja o odmowie nadania statusu uchodźcy zostanie doręczona cudzoziemcowi przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 i 2, okres pobytu w ośrodku strzeżonym lub areszcie w celu wydalenia, może być przedłużony na czas określony, niezbędny do wydania ostatecznej decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy i do wykonania decyzji o wydaleniu. Okres pobytu w strzeżonym ośrodku i w areszcie w celu wydalenia nie może przekroczyć roku.

4. Postanowienie w sprawie przedłużenia okresu pobytu w ośrodku strzeżonym lub areszcie w celu wydalenia wydaje, na wniosek Prezesa Urzędu, organu Straży Granicznej lub Policji, sąd rejonowy, w którego okręgu znajduje się siedziba organu składającego wniosek.

 

Art. 43.

1. Cudzoziemca umieszczonego w strzeżonym ośrodku lub wobec którego zastosowano areszt w celu wydalenia, informuje się, w języku dla niego zrozumiałym, o organizacjach, do których zadań statutowych należą sprawy uchodźców i zapewnia się kontakt korespondencyjny lub telefoniczny z tymi organizacjami.

2. Cudzoziemiec, o którym mowa w ust. 1, może, w szczególności w celu udzielenia mu pomocy prawnej, kontaktować się osobiście na terenie strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia z przedstawicielem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców lub organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy uchodźców.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, w przypadku gdy wynika to z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego lub przestrzegania postanowień regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia.

4. Rozstrzygnięcie w przedmiocie zastosowania ust. 3 jest ostateczne. Kierownik strzeżonego ośrodka lub funkcjonariusz odpowiadający za funkcjonowanie aresztu w celu wydalenia informują o tym Prezesa Urzędu oraz przedstawiciela Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców.

 

Art. 44.

1. Zwolnienie cudzoziemca ze strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia następuje w przypadkach, o których mowa w art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach, lub na podstawie decyzji Prezesa Urzędu wydanej z urzędu lub na wniosek cudzoziemca, gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że jest prawdopodobne, że cudzoziemiec spełnia warunki uznania za uchodźcę określone w Konwencji Genewskiej i Protokole Nowojorskim.

2. Prezes Urzędu nie wydaje decyzji, o której mowa w ust. 1, gdy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego lub gdy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 1 F Konwencji Genewskiej.

3. Na decyzję Prezesa Urzędu o odmowie uwzględnienia wniosku o zwolnienie ze strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia cudzoziemcowi przysługuje odwołanie w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę Prezesa Urzędu, za pośrednictwem kierownika strzeżonego ośrodka lub funkcjonariusza odpowiadającego za funkcjonowanie aresztu w celu wydalenia.

4. Kierownik strzeżonego ośrodka lub funkcjonariusz odpowiadający za funkcjonowanie aresztu w celu wydalenia przekazuje odwołanie w terminie 2 dni sądowi, który rozpoznaje je niezwłocznie.

5. Do postępowania w sprawie odwołania od decyzji, o której mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego o postępowaniu w sprawie zażalenia na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego, przy czym funkcję oskarżyciela publicznego wykonuje Prezes Urzędu.

 

 

Art. 45.

Cudzoziemcowi:

1) zwolnionemu ze strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia na podstawie decyzji, o której mowa w art. 44 ust. 1;

2) nieumieszczonemu w strzeżonym ośrodku lub wobec którego nie zastosowano aresztu w celu wydalenia z przyczyn określonych w art. 103 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o cudzoziemcach i spełniającemu warunki, o których mowa w art. 40

- Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, nakazać przebywanie w określonym miejscu pobytu lub miejscowości, której cudzoziemiec nie może opuszczać bez jego zgody do dnia wydania decyzji ostatecznej w postępowaniu w sprawie o nadanie statusu uchodźcy oraz zobowiązać cudzoziemca do zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego w decyzji.

 

Art. 46.

1. W przypadku gdy w stosunku do cudzoziemca, w sprawie którego prowadzi się postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, zachodzą okoliczności uzasadniające wydanie decyzji o wydaleniu, decyzję tę wydaje Prezes Urzędu, z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji, komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej lub komendanta wojewódzkiego Policji.

2. Wykonanie decyzji o wydaleniu wstrzymuje się do dnia doręczenia cudzoziemcowi decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.

 

Rozdział 3

Postępowanie z udziałem małoletniego przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez przedstawiciela ustawowego

 

Art. 47.

1. Organ przyjmujący wniosek o nadanie statusu uchodźcy złożony przez małoletniego, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez przedstawiciela ustawowego, zwanego dalej ,,małoletnim bez opieki", występuje niezwłocznie do sądu właściwego ze względu na miejsce pobytu małoletniego, z wnioskiem o:

1) ustanowienie kuratora do reprezentowania małoletniego w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy;

2) umieszczenie małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub ośrodku dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, zwanym dalej "ośrodkiem".

2. Prezes Urzędu występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, jeżeli w toku postępowania przed Prezesem Urzędu lub przed Radą do Spraw Uchodźców wyjdzie na jaw okoliczność, że w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy bierze udział małoletni bez opieki.

3. Małoletniego bez opieki umieszcza się, do czasu wydania przez sąd orzeczenia w sprawie, o której mowa w ust. 1 pkt 2:

1) w placówce opiekuńczo-wychowawczej, jeśli nie ukończył 13 lat;

2) w ośrodku, po ukończeniu przez niego 13 lat.

4. Koszty związane z umieszczeniem i pobytem małoletniego bez opieki w placówce opiekuńczo-wychowawczej są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Prezesa Urzędu.

5. Małoletniego bez opieki nie umieszcza się w strzeżonym ośrodku i nie stosuje się wobec niego aresztu w celu wydalenia.

 

Art. 48.

1. W postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy małoletniemu bez opieki niezwłocznie wyznacza się opiekuna faktycznego.

2. Opiekun faktyczny wykonuje pieczę nad osobą i majątkiem małoletniego bez opieki, w szczególności:

1) czuwa nad zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych, dostępu do nauki i opieki medycznej;

2) współdziała w organizowaniu czasu wolnego, w tym zajęć kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych;

3) udziela pomocy w kontaktowaniu się z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami, do których zadań statutowych należą sprawy małoletnich lub uchodźców, w celu odnalezienia członków rodziny małoletniego.

3. Opiekun faktyczny wykonuje zadania, o których mowa ust. 2, kierując się dobrem małoletniego bez opieki oraz biorąc pod uwagę jego opinie, a także względy etniczne, religijne i językowe.

4. Opiekuna faktycznego wyznacza Prezes Urzędu, na okres trwający do czasu zakończenia postępowania o nadanie statusu uchodźcy, spośród pracowników Urzędu.

5. Opiekun faktyczny powinien posiadać kwalifikacje pracownika socjalnego, określone w ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.)2).

 

Art. 49.

1. W postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy odebranie zeznań i wyjaśnień od małoletniego bez opieki następuje:

1) w sposób uwzględniający jego wiek, stopień dojrzałości i rozwój umysłowy, a także fakt, że małoletni może mieć ograniczoną wiedzę o faktycznej sytuacji panującej w kraju jego pochodzenia;

2) po uprzednim poinformowaniu go o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na wynik postępowania o nadanie statusu uchodźcy;

3) po uprzednim pouczeniu go o możliwości zgłoszenia żądania, aby odebranie od niego zeznań i wyjaśnień odbyło się w obecności wskazanej przez niego osoby;

4) w języku dla niego zrozumiałym, a w miarę potrzeby z udziałem tłumacza;

5) w obecności:

a) kuratora, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1,

b) opiekuna faktycznego,

c) wskazanej przez małoletniego osoby dorosłej, jeżeli nie utrudni to postępowania,

d) psychologa lub pedagoga, który sporządza opinię o stanie psychofizycznym małoletniego.

2. Przebieg czynności, o których mowa w ust. 1, może być utrwalony za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk, jeżeli względy techniczne nie stoją temu na przeszkodzie.

 

Art. 50.

Czynności w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy z udziałem małoletniego bez opieki może dokonywać osoba, która spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:

1) ukończyła studia wyższe magisterskie na kierunku prawo i posiada 2-letni staż pracy w instytucjach, których zakres działania obejmuje opiekę nad dzieckiem;

2) ukończyła studia wyższe magisterskie lub wyższe zawodowe i posiada 2-letni staż pracy w administracji publicznej oraz odbyła przeszkolenie w zakresie prowadzenia postępowań o nadanie statusu uchodźcy z udziałem małoletnich;

3) ukończyła studia wyższe magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia lub socjologia oraz posiada 2-letni staż pracy w administracji publicznej.

 

Art. 51.

Przepisów art. 56 ust. 4 i art. 64-66 nie stosuje się do udzielania pomocy małoletniemu bez opieki, ubiegającemu się o nadanie statusu uchodźcy.

 

Art. 52.

Małoletniego bez opieki, któremu odmówiono nadania statusu uchodźcy, pozostawia się w ośrodku lub umieszcza się w miejscu wyznaczonym mu do przebywania przez sąd opiekuńczy, właściwy ze względu na miejsce pobytu małoletniego, do czasu przekazania go organom lub organizacjom kraju pochodzenia, do których zadań statutowych należą sprawy małoletnich.

 

Art. 53.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w drodze rozporządzenia, warunki zakwaterowania małoletnich bez opieki w ośrodku i standard opieki obowiązujący w ośrodku, mając na uwadze konieczność zaspokojenia potrzeb małoletniego, w sposób odpowiedni do jego wieku i stanu psychofizycznego i rekompensujący brak kontaktów z rodziną naturalną. Rozporządzenie powinno określać w szczególności warunki usytuowania ośrodka, wyposażenia pomieszczeń, sposób umieszczania małoletnich w ośrodku i sprawowania nad nimi opieki.

 

Rozdział 4

Postępowanie z udziałem cudzoziemców, których stan psychofizyczny stwarza domniemanie, że byli poddani przemocy, albo będących niepełnosprawnymi

 

Art. 54.

1. W postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy cudzoziemcowi, którego stan psychofizyczny stwarza domniemanie, że był poddany przemocy albo jest niepełnosprawny, wykonywanie czynności następuje:

1) w warunkach zapewniających swobodę wypowiedzi, w sposób szczególnie taktowny, dostosowany do stanu psychofizycznego cudzoziemca;

2) w miejscu jego pobytu;

3) w terminie dostosowanym do jego stanu psychicznego i fizycznego, wyznaczonym przy uwzględnieniu terminów korzystania przez cudzoziemca ze świadczeń zdrowotnych;

4) z udziałem psychologa oraz, w miarę potrzeby, z udziałem tłumacza płci wskazanej przez cudzoziemca lub lekarza.

2. Jeżeli stan fizyczny lub psychiczny cudzoziemca umieszczonego w ośrodku tego wymaga, zapewnia mu się przewóz w celu:

1) złożenia zeznań i oświadczeń w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy;

2) skorzystania ze świadczeń zdrowotnych.

3. Cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, nie umieszcza się w strzeżonym ośrodku i nie stosuje się wobec niego aresztu w celu wydalenia.

 

Art. 55.

 Czynności w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy oraz związane z udzielaniem pomocy w ośrodku, z udziałem cudzoziemca, o którym mowa w art. 54 ust. 1, może dokonywać osoba płci wskazanej przez cudzoziemca, która odbyła szkolenie przygotowujące do pracy z osobami poszkodowanymi na skutek przestępstwa lub poddanymi przemocy i z osobami niepełnosprawnymi.

 

Rozdział 5

Pomoc dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy

 

Art. 56.

1. Cudzoziemcowi, w sprawie którego zostało wszczęte postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, przyznaje się, na jego wniosek, pomoc na okres postępowania i na okres 14 dni od dnia doręczenia decyzji ostatecznej w tej sprawie, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 60.

2. Cudzoziemcowi, któremu doręczono decyzję o nadaniu statusu uchodźcy można, na jego wniosek, przedłużyć udzielanie pomocy na okres do 3 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o nadaniu statusu uchodźcy.

3. Pomoc przyznaje się cudzoziemcowi, który wykaże, że nie posiada środków finansowych wystarczających na pokrycie kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie posiada innych możliwości zapewnienia sobie mieszkania i utrzymania.

4. Pomocy:

1) nie przyznaje się cudzoziemcowi, który:

a) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się,

b) został umieszczony w strzeżonym ośrodku lub wobec którego zastosowano areszt w celu wydalenia, został tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności;

2) można nie przyznać cudzoziemcowi, jeżeli treść jego wniosku o nadanie statusu uchodźcy wskazuje, że wniosek ten może być uznany za dający podstawę do wydania decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy z powodów, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 1 lub 2.

5. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może obejmować małżonka cudzoziemca i jego małoletnie dzieci.

6. Decyzje w sprawach przyznania pomocy wydaje Prezes Urzędu.

 

Art. 57.

1. Pomoc, o której mowa w art. 56 ust. 1 i 2, obejmuje:

1) umieszczenie cudzoziemca w ośrodku lub

2) przyznanie cudzoziemcowi świadczenia pieniężnego na pokrycie we własnym zakresie kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej ,,świadczeniem pieniężnym", oraz

3) udzielenie opieki medycznej.

2. Pomoc, o której mowa w art. 56 ust. 1, może również obejmować udzielenie pomocy w dobrowolnym wyjeździe z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Art. 58.

1. Cudzoziemca, o którym mowa w art. 56 ust. 1, 2 i 5, można umieścić w ośrodku, tylko jeżeli podda się badaniom lekarskim oraz, gdy jest to niezbędne - zabiegom sanitarnym ciała i odzieży.

2. Prezes Urzędu zawiadamia inspektora sanitarnego, właściwego ze względu na miejsce położenia ośrodka, o odmowie poddania się przez cudzoziemca czynnościom, o których mowa w ust. 1.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do cudzoziemca, który poddany był badaniom lekarskim i zabiegom sanitarnym ciała i odzieży na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2.

 

Art. 59.

Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, określi, w drodze rozporządzenia, zakres, szczegółowe warunki i sposób wykonywania badań lekarskich i zabiegów sanitarnych ciała i odzieży cudzoziemca, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i art. 58 ust. 1, kierując się w szczególności potrzebą zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych.

 

Art. 60.

W przypadku gdy wobec małżonków przebywających wraz z małoletnimi dziećmi w ośrodku prowadzi się odrębne postępowania o nadanie statusu uchodźcy, pobyt żadnego z małżonków w ośrodku nie może zakończyć się wcześniej, niż po upływie 14 dni od dnia wydania decyzji ostatecznej w tym postępowaniu, które zakończono później. Przepisy art. 65 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 stosuje się.

 

Art. 61.

1. Cudzoziemcowi umieszczonemu w ośrodku zapewnia się:

1) wyżywienie;

2) bilety na przejazd:

a) w celu wzięcia udziału w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy,

b) w celu stawienia się na badania lekarskie lub szczepienia ochronne,

c) w innych szczególnie uzasadnionych przypadkach;

3) pomoce dydaktyczne dla dzieci korzystających z nauki i opieki w publicznych placówkach, szkołach podstawowych lub gimnazjach oraz pokrycie kosztów wynikających z opłat za naukę w tych placówkach, szkołach lub gimnazjach;

4) stałą pomoc pieniężną na:

a) zakup środków higieny osobistej,

b) pokrycie drobnych wydatków osobistych cudzoziemca.

2. Cudzoziemcowi, o którym mowa w ust. 1, można zapewnić:

1) ekwiwalent pieniężny w zamian za wyżywienie, w przypadku gdy:

a) stan zdrowia cudzoziemca wymaga zastosowania, przez czas określony w orzeczeniu lekarskim, żywienia dietetycznego, którego ośrodek nie może zapewnić,

b) przebywa w ośrodku wraz z dziećmi poniżej 2 roku życia;

2) jednorazową pomoc pieniężną na zakup odzieży i obuwia;

3) bezpłatną naukę języka polskiego i podstawowe materiały niezbędne do nauki tego języka.

3. Ekwiwalent pieniężny w zamian za wyżywienie w przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b, przyznaje się na dzieci cudzoziemca.

 

Art. 62.

1. Cudzoziemiec umieszczony w ośrodku jest obowiązany przestrzegać regulaminu pobytu w ośrodku.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, regulamin pobytu w ośrodku, uwzględniający w szczególności warunki przyjęcia cudzoziemca do ośrodka oraz odwiedzin osób w nim przebywających, sposób wydawania posiłków, sposób utrzymywania czystości oraz porządek wewnętrzny ośrodka.

 

Art. 63.

1. Prezes Urzędu zapewnia i organizuje prowadzenie ośrodków.

2. Prezes Urzędu może zlecić prowadzenie ośrodków organizacjom społecznym, stowarzyszeniom lub innym osobom prawnym albo osobom fizycznym.

3. Ośrodki są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Prezesa Urzędu.

 

Art. 64.

1. Cudzoziemcowi przyznaje się świadczenie pieniężne, w przypadku gdy pobyt w ośrodku jest dla niego niewskazany ze względu na:

1) stan zdrowia stwierdzony orzeczeniem lekarskim;

2) konieczność zapewnienia cudzoziemcowi bezpieczeństwa.

2. Cudzoziemcowi przebywającemu w ośrodku, któremu doręczono decyzję o nadaniu statusu uchodźcy, może być przyznane, na jego wniosek, świadczenie pieniężne w miejsce dotychczasowej pomocy polegającej na umieszczeniu go w ośrodku, na okres 14 dni od dnia doręczenia mu decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub na okres, na który przedłużono udzielanie pomocy na podstawie art. 56 ust. 2.

 

Art. 65.

1. Prezes Urzędu, w drodze decyzji, wstrzymuje w całości lub w części pomoc polegającą na umieszczeniu cudzoziemca w ośrodku lub przyznaniu świadczenia pieniężnego, jeżeli cudzoziemiec:

1) posiada własne środki, wystarczające do zaspokojenia jego potrzeb;

2) po udzieleniu pomocy, niezgodnie z przepisami przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę.

2. Wstrzymanie pomocy polegającej na umieszczeniu cudzoziemca w ośrodku następuje także, gdy cudzoziemiec rażąco naruszył zasady współżycia społecznego w ośrodku.

3. W przypadku gdy wstrzymanie pomocy nastąpiło z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lub ust. 2, Prezes Urzędu może, na wniosek cudzoziemca, w drodze decyzji, jednorazowo przywrócić udzielanie tej pomocy na dotychczasowych zasadach.

 

Art. 66.

Jeżeli wstrzymanie pomocy z przyczyn, o których mowa w art. 65 ust. 1 pkt 2 lub ust. 2, nastąpiło po raz drugi lub jeżeli cudzoziemca nie można umieścić w ośrodku, gdyż odmówił poddania się badaniom lekarskim lub zabiegom sanitarnym ciała i odzieży, Prezes Urzędu może, na wniosek cudzoziemca, w drodze decyzji, przyznać mu świadczenie pieniężne w wysokości jednej trzeciej świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 64.

 

Art. 67.

1. Cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 56 ust. 1, 2 i 5, udziela się opieki medycznej w zakresie, w jakim ubezpieczonemu w Narodowym Funduszu Zdrowia przysługuje prawo do świadczeń zdrowotnych na podstawie art. 47 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz.U. Nr 45, poz. 391).

2. Udzielanie cudzoziemcowi opieki medycznej następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy Prezesem Urzędu a świadczeniodawcą w rozumieniu ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

3. Ceny świadczeń zdrowotnych będących przedmiotem umowy, o której mowa w ust. 2, odpowiadają cenom takich samych świadczeń zdrowotnych, po których Narodowy Fundusz Zdrowia zakupił je od danego świadczeniodawcy.

4. Do zawierania umów o udzielanie cudzoziemcowi opieki medycznej stosuje się tryb zawierania przez Narodowy Fundusz Zdrowia umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych określony w rozdziale 6 ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

5. Koszty opieki medycznej, o której mowa w ust. 1, z wyłączeniem kosztów określonych w przepisach ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U. Nr 126, poz. 1384 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391), są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych ze środków będących w dyspozycji Prezesa Urzędu.

 

Art. 68.

1. Cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 56 ust. 1, który zrezygnował z ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy, można, na jego wniosek, przyznać pomoc w dobrowolnym wyjeździe z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może obejmować małżonka cudzoziemca i jego małoletnie dzieci.

3. Pomoc w dobrowolnym wyjeździe z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może obejmować:

1) zakup biletu na przejazd najtańszym środkiem komunikacji publicznej do wybranego przez cudzoziemca kraju, do którego ma prawo wjazdu;

2) pokrycie opłat administracyjnych związanych z uzyskaniem niezbędnych wiz i zezwoleń;

3) częściowe pokrycie kosztów wyżywienia w podróży.

4. Pomocy w dobrowolnym wyjeździe z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udziela się raz w ciągu 2 lat.


1. Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1997 r. Nr 6, poz. 31 i Nr 43, poz. 271, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 45, poz. 498.

2. Zmiany tekstu jednolitego ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79 i Nr 44, poz. 389.


Następna część druku