Druk nr 580

9 stycznia 2004 r.

SENAT

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

V KADENCJA

MARSZAŁEK SEJMU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pan
Longin PASTUSIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przesłać Panu Marszałkowi do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 66. posiedzeniu w dniu 8 stycznia 2004 r. ustawę

o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych ustaw.

Z poważaniem

(-) Marek Borowski

USTAWA

z dnia 8 stycznia 2004 r.

o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych ustaw1)

 

Rozdział 1

Przepisy ogólne

 

Art. 1.

Ustawa określa zasady nadawania obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej, zakres i warunki prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, zasady nadzoru nad uzdrowiskami, obszarami ochrony uzdrowiskowej i lecznictwem uzdrowiskowym oraz zasady funkcjonowania gmin uzdrowiskowych.

 

Art. 2.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) naturalnych surowcach leczniczych - rozumie się przez to kopaliny lecznicze, w tym wody lecznicze i peloidy, których właściwości lecznicze zostały potwierdzone na zasadach określonych w ustawie;

2) właściwościach leczniczych klimatu - rozumie się przez to czynniki atmosferyczne sprzyjające zachowaniu zdrowia, leczeniu lub łagodzeniu skutków albo objawów chorób;

3) operacie uzdrowiskowym - rozumie się przez to charakterystykę wyodrębnionego obszaru pod względem możliwości uznania go za uzdrowisko albo obszar ochrony uzdrowiskowej, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych na tym obszarze naturalnych surowców leczniczych i klimatu;

4) uzdrowisku - rozumie się przez to obszar, który spełnia warunki określone w ustawie, potwierdzone w trybie i na zasadach w niej określonych;

5) obszarze ochrony uzdrowiskowej - rozumie się przez to obszar, który spełnia warunki określone w ustawie, potwierdzone w trybie i na zasadach w niej określonych;

6) gminie uzdrowiskowej - rozumie się przez to gminę, której obszar lub jego część jest uzdrowiskiem lub obszarem ochrony uzdrowiskowej;

7) zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego - rozumie się przez to zakład opieki zdrowotnej, w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.2)), działający na obszarze strefy ochronnej "A" uzdrowiska, utworzony w celu udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, w ramach profili leczniczych i przeciwwskazań ustalonych dla danego uzdrowiska, w szczególności wykorzystujący warunki naturalne przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych;

8) urządzeniach lecznictwa uzdrowiskowego - rozumie się przez to urządzenia, służące do leczniczego wykorzystania naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczych klimatu;

9) lecznictwie uzdrowiskowym - rozumie się przez to zorganizowaną działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, prowadzoną w uzdrowiskach przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego, przy wykorzystaniu warunków naturalnych, takich jak:

a) właściwości naturalnych surowców leczniczych (balneoterapia i peloidoterapia),

b) właściwości lecznicze klimatu (klimatoterapia), w tym talassoterapia i subterraneoterapia i właściwości lecznicze mikroklimatu

- i towarzyszące temu zabiegi fizykalne;

10) strefach ochronnych - rozumie się przez to strefy określone w statucie uzdrowiska lub w statucie obszaru ochrony uzdrowiskowej, wydzielone w celu ochrony właściwości leczniczych.

 

Art. 3.

1. Ilekroć granice uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej mają się pokrywać z granicami administracyjnymi więcej niż jednej gminy, prawa i obowiązki przewidziane w ustawie są wykonywane przez te gminy w trybie i na zasadach porozumienia, o którym mowa w art. 74 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.3)).

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, gdy granice uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej wykraczają poza granice administracyjne więcej niż jednej gminy uzdrowiskowej.

 

Rozdział 2

Nadawanie obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony

uzdrowiskowej

 

Art. 4.

1. Status uzdrowiska może być nadany obszarowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) posiada złoża naturalnych surowców o potwierdzonych właściwościach leczniczych;

2) posiada klimat o potwierdzonych właściwościach leczniczych;

3) znajdują się na nim zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego;

4) spełnia określone w przepisach prawa o ochronie środowiska wymagania w stosunku do środowiska;

5) posiada właściwą infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz energetyczną i w zakresie transportu zbiorowego, a także właściwą gospodarkę odpadami.

2. Granice obszaru, o którym mowa w ust. 1, pokrywają się z granicami administracyjnymi gmin, miast lub jednostek pomocniczych gminy.

3. Gmina, która zamierza wystąpić o nadanie danemu obszarowi statusu uzdrowiska, jest obowiązana do uzyskania na swój koszt potwierdzenia właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2.

4. W przypadku zmiany granic administracyjnych, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepis ust. 3.

 

Art. 5.

1. Potwierdzenia właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2, dokonują jednostki uprawnione przez ministra właściwego do spraw zdrowia do potwierdzania właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu.

2. W celu potwierdzenia właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu, jednostki uprawnione, o których mowa w ust. 1, przeprowadzają badania mające na celu wykazanie właściwości leczniczych tych surowców i klimatu oraz wykluczenie negatywnego oddziaływania na organizm ludzki.

3. Potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu następuje w formie świadectwa wydanego przez jedną z jednostek uprawnionych, o których mowa w ust. 1.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określa, w drodze rozporządzenia:

1) zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu, o których mowa w ust. 2;

2) kryteria oceny właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu;

3) wykaz jednostek uprawnionych, o których mowa w ust. 1;

4) wzór świadectwa, o którym mowa w ust. 3

- kierując się koniecznością zapewnienia możliwie najlepszych warunków dla lecznictwa uzdrowiskowego oraz uwzględnienia wskazań nauki i praktyki.

 

Art. 6.

1. Obszarowi, który spełnia łącznie warunki określone w art. 4 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5, może być nadany status obszaru ochrony uzdrowiskowej.

2. Granice obszaru, o którym mowa w ust. 1, pokrywają się z granicami administracyjnymi gmin, miast albo jednostek pomocniczych gminy.

3. Gmina, która zamierza wystąpić o nadanie danemu obszarowi statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej, jest obowiązana, na swój koszt, do uzyskania potwierdzenia właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2.

4. Jeżeli właściwości lecznicze naturalnych surowców i klimatu zostały potwierdzone, świadectwo o którym mowa w art. 5 ust. 3 udostępniają gminie jednostki uprawnione, o których mowa w art. 5 ust. 1, nieodpłatnie.

5. W przypadku zmiany granic administracyjnych, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepis ust. 3.

 

Art. 7.

1. Na obszarze uzdrowiska oraz obszarze ochrony uzdrowiskowej wydziela się trzy rodzaje stref ochronnych, oznaczone literami "A", "B", "C":

1) strefę "A" obejmującą obszar uzdrowiska lub obszar ochrony uzdrowiskowej, na którym są zlokalizowane lub planowane zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego oraz inne obiekty służące bezpośrednio lecznictwu uzdrowiskowemu lub obsłudze pacjenta, dla której w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest określony procentowy udział terenów zieleni, a w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego tereny na nie przeznaczone;

2) strefę "B" obejmującą obszar uzdrowiska lub obszar ochrony uzdrowiskowej przyległy do strefy "A" i stanowiący jej otoczenie, który jest:

a) przeznaczony dla obiektów usługowych i komunalnych, budownictwa mieszkalnego oraz nieuciążliwych obiektów usługowych i komunalnych związanych z zaspokajaniem potrzeb osób przebywających na leczeniu uzdrowiskowym i mieszkańców, dla której w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy zostanie określony procentowy udział terenów zieleni, a w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego tereny na nie przeznaczone,

b) objęty granicami parku narodowego lub rezerwatu przyrody, albo jest lasem, morzem lub jeziorem;

3) strefę "C" przyległą do strefy "B" i stanowiącą jej otoczenie, obejmującą obszar uzdrowiska lub obszar ochrony uzdrowiskowej, mającą wpływ na zachowanie walorów krajobrazowych, klimatycznych oraz ochronę złóż naturalnych surowców leczniczych.

2. Dla obszarów położonych w granicach stref ochronnych, o których mowa w ust. 1, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporządza się obowiązkowo.

3. Projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmujące obszary położone w granicach stref ochronnych, o których mowa w ust. 1, wymagają uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

 

Art. 8.

1. Gmina, która zamierza wystąpić o nadanie danemu obszarowi statusu uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej, w celu określenia możliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na tym obszarze, sporządza operat uzdrowiskowy.

2. Operat uzdrowiskowy jest sporządzany w formie pisemnej, w podziale na część opisową oraz graficzną.

3. Operat uzdrowiskowy w części opisowej jest sporządzany ponadto w formie elektronicznej.

4. Operat uzdrowiskowy zawiera:

1) nazwę gminy;

2) określenie obszaru, który będzie objęty wystąpieniem o nadanie statusu uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej;

3) dokładny opis zagospodarowania przestrzennego obszaru, o którym mowa w pkt 2, z uwzględnieniem stref ochronnych; opis powinien zawierać wskazanie powierzchni każdego z wymienionych obszarów oraz dokładne dane o lokalizacji i stanie infrastruktury technicznej, w tym komunikacyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem terenów przeznaczonych pod działalność gospodarczą oraz działalność rekreacyjno-wypoczynkową i lecznictwo uzdrowiskowe;

4) opis istniejących obszarów i terenów górniczych ze wskazaniem, zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego, ich wyznaczonych granic lub projektowanego położenia, nazwy kopaliny głównej oraz towarzyszącej;

5) opis właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu na obszarze, który będzie objęty wystąpieniem o nadanie statusu uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej;

6) wyniki badań potwierdzających właściwości lecznicze naturalnych surowców i klimatu;

7) informacje na temat działających zakładów lecznictwa uzdrowiskowego oraz urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego lub dane o planach w tym zakresie;

8) informacje o ujęciach wody, sieci kanalizacyjnej, oczyszczalniach ścieków, gospodarce odpadami oraz o ewentualnych zagrożeniach ekologicznych;

9) informacje o stanie czystości powietrza oraz natężenia hałasu, opracowane zgodnie z odrębnymi przepisami;

10) wskazanie profili leczniczych i przeciwwskazań dla przyszłego uzdrowiska;

11) datę sporządzenia i podpis wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

5. Część graficzna operatu obejmuje mapę obszaru, któremu ma zostać nadany status uzdrowiska albo status obszaru ochrony uzdrowiskowej, sporządzoną w skali nie mniejszej niż 1:25 000 z zaznaczeniem planowanych stref ochronnych, o których mowa w art. 7 ust. 1, oraz graficznym przedstawieniem informacji, o których mowa w ust. 4 pkt 3 i 4 oraz w pkt 7.

6. Gmina, po zaopiniowaniu przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, przesyła ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w celu zatwierdzenia operat uzdrowiskowy, o którym mowa w ust. 4.

7. Jeżeli operat uzdrowiskowy nie zawiera danych lub informacji, o których mowa w ust. 4, minister właściwy do spraw zdrowia występuje do gminy o ich uzupełnienie.

8. Jeżeli gmina nie uzupełni danych lub informacji w wyznaczonym terminie lub obszar, któremu ma być nadany status uzdrowiska albo status obszaru ochrony uzdrowiskowej nie spełnia warunków określonych w ustawie, minister właściwy do spraw zdrowia wydaje, w ciągu 3 miesięcy od dnia otrzymania operatu, decyzję o odmowie zatwierdzenia operatu uzdrowiskowego.

 

Art. 9.

1. Rada gminy, po uzyskaniu zatwierdzenia operatu, o którym mowa w art. 8 ust. 4, i na jego podstawie uchwala statut uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej.

2. Statut uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej określa:

1) nazwę uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej i jego granice;

2) strefy ochronne, o których mowa w art. 7 ust. 1 wraz z określeniem koniecznych do zachowania obszarów biologicznie czynnych oraz określenie czynności zastrzeżonych w poszczególnych obszarach;

3) kierunki lecznicze właściwe dla danego uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej;

4) granice obszaru i terenu górniczego, wyznaczone na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego, albo projektowane położenie tego obszaru i terenu

- oraz w odniesieniu do uzdrowiska wykaz zakładów przyrodoleczniczych i wykaz urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego.

3. Przed uchwaleniem statutu uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej rada gminy jest obowiązana do jego uzgodnienia z:

1) ministrem właściwym do spraw zdrowia;

2) dyrektorem właściwego urzędu morskiego, jeżeli obszar uzdrowiska albo obszar ochrony uzdrowiskowej jest usytuowany w strefie nadmorskiej.

4. Uchwalony statut uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej gmina przesyła ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.

5. Zmiany w statucie uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej wymagają uzgodnienia z podmiotami, o których mowa w ust. 3.

6. Statut uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej wchodzi w życie z dniem wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w art. 10 ust. 2, natomiast zmiany statutu uzdrowiska wchodzą w życie w terminach określonych w odpowiednich uchwałach rady gminy.

7. Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, wzór statutu uzdrowiska i obszaru ochrony uzdrowiskowej, kierując się potrzebą wskazania elementów jakie powinien zawierać statut oraz zasadnością ustalenia jednolitych reguł stanowiących podstawę działania uzdrowisk w całym kraju.

 

Art. 10.

1. Minister właściwy do spraw zdrowia przedstawia, po otrzymaniu uchwalonego statutu uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej, Radzie Ministrów wniosek o nadanie danemu obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, nadaje danemu obszarowi status
uzdrowiska, określając:

1) nazwę uzdrowiska;

2) granice obszaru uzdrowiska;

3) profile lecznicze i przeciwwskazania dla uzdrowiska

- z uwzględnieniem właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu występujących na tym obszarze.

3. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, nadaje danemu obszarowi status obszaru ochrony uzdrowiskowej, określając:

1) nazwę obszaru ochrony uzdrowiskowej;

2) granice obszaru ochrony uzdrowiskowej;

3) profile lecznicze i przeciwwskazania dla obszaru ochrony uzdrowiskowej

- z uwzględnieniem właściwości leczniczych naturalnych surowców i klimatu występujących na tym obszarze.

 

Art. 11.

Minister właściwy do spraw zdrowia prowadzi rejestr uzdrowisk oraz obszarów ochrony uzdrowiskowej.

 

Art. 12.

1. Gmina uzdrowiskowa jest obowiązana do sporządzenia i przedstawienia, nie rzadziej niż raz na 10 lat, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia operatu uzdrowiskowego celem potwierdzenia spełniania przez jej obszar lub jego część wymagań określonych w ustawie.

2. Jeżeli na podstawie złożonego operatu uzdrowiskowego minister właściwy do spraw zdrowia stwierdzi nieprawidłowości, wyznacza okres dostosowawczy w celu ich usunięcia. Okres ten nie może być dłuższy niż 5 lat.

3. W przypadku nieusunięcia nieprawidłowości, o których mowa w ust. 2, minister właściwy do spraw zdrowia występuje do Rady Ministrów o pozbawienie danego obszaru statusu uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej.

 

Art. 13.

1. Jeżeli ustały przyczyny uzasadniające nadanie danemu obszarowi statusu uzdrowiska lub statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej, minister właściwy do spraw zdrowia występuje do gminy o podjęcie działań koniecznych w celu usunięcia tych przyczyn.

2. Jeżeli gmina w ciągu 5 lat nie usunie przyczyn, o których mowa w ust. 1 Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, pozbawia dany obszar takiego statusu.

3. Statut uzdrowiska lub statut obszaru ochrony uzdrowiskowej traci moc z dniem wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w ust. 2.

 

Rozdział 3

Lecznictwo uzdrowiskowe

 

Art. 14.

1. Lecznictwo uzdrowiskowe jest integralną częścią systemu ochrony zdrowia.

2. Lecznictwo uzdrowiskowe jest prowadzone w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego zlokalizowanych w uzdrowiskach.

3. Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są:

1) zakłady przyrodolecznicze;

2) przychodnie uzdrowiskowe;

3) sanatoria uzdrowiskowe;

4) szpitale uzdrowiskowe.

 

Art. 15.

Do zadań zakładu przyrodoleczniczego należy udzielanie świadczeń zdrowotnych zleconych w ramach leczenia uzdrowiskowego.

 

Art. 16.

1. Do zadań przychodni uzdrowiskowej należy udzielanie świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych, zgodnie ze zleconym przez lekarza sposobem ambulatoryjnego leczenia uzdrowiskowego.

2. Do zadań przychodni uzdrowiskowej może ponadto należeć:

1) wykonywanie badań diagnostycznych pomocniczych i specjalistycznych na zlecenie lekarza;

2) prowadzenie edukacji zdrowotnej;

3) udzielanie ludności miejscowej świadczeń zdrowotnych w zakresie określonym w statucie zakładu.

 

Art. 17.

1. Do zadań sanatorium uzdrowiskowego należy udzielanie świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych w odpowiednich warunkach bytowych określonej grupie pacjentów, którym zlecono przeprowadzenie leczenia uzdrowiskowego w warunkach sanatoryjnych.

2. Świadczenia udzielane pacjentowi przez sanatorium uzdrowiskowe, obejmują w szczególności:

1) zapewnienie opieki lekarskiej i całodobową opiekę pielęgniarską;

2) przewidziane programem kuracji zabiegi przyrodolecznicze oraz świadczenia przy wykorzystaniu miejscowych urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego;

3) prowadzenie edukacji zdrowotnej;

4) zakwaterowanie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia i wymagań leczenia uzdrowiskowego;

5) umożliwienie wykorzystania warunków środowiskowych istotnych dla prawidłowego przebiegu leczenia uzdrowiskowego.

 

Art. 18.

1. Do zadań szpitala uzdrowiskowego należy udzielanie świadczeń zdrowotnych, zapewnienie stałej opieki lekarskiej i odpowiednich warunków bytowych osobom, których stan zdrowia wymaga takiego leczenia.

2. Świadczenia udzielane pacjentowi przez szpital uzdrowiskowy, obejmują w szczególności:

1) całodobową opiekę lekarską i pielęgniarską;

2) przewidziane programem leczenia zabiegi przyrodolecznicze, leczenie farmakologiczne oraz świadczenia przy wykorzystaniu miejscowych urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego;

3) inne świadczenia lecznicze, które mogą być udzielane w szpitalu uzdrowiskowym;

4) prowadzenie edukacji zdrowotnej;

5) zakwaterowanie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia i wymagań leczenia uzdrowiskowego;

6) wykorzystanie warunków środowiskowych istotnych dla prawidłowego przebiegu leczenia uzdrowiskowego.

 

Art. 19.

Do zadań zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3 i 4, udzielających świadczeń zdrowotnych osobom objętym obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki należy zapewnienie warunków do prowadzenia nauczania i wychowania w zakresie określonym w przepisach o systemie oświaty.

 

Art. 20.

1. Ustala się następujące profile lecznicze dla uzdrowisk i dla obszarów ochrony uzdrowiskowej:

1) choroby ortopedyczno-urazowe (ortopedia);

2) choroby układu nerwowego (neurologia);

3) choroby reumatologiczne (reumatologia);

4) choroby kardiologiczne i nadciśnienie (kardiologia);

5) choroby naczyń obwodowych (angiologia);

6) choroby górnych dróg oddechowych (laryngologia);

7) choroby dolnych dróg oddechowych (pulmonologia);

8) choroby układu trawienia (gastroenterologia, hepatologia);

9) cukrzyca (diabetologia);

10) otyłość;

11) choroby endokrynologiczne (endokrynologia: choroby tarczycy i innych gruczołów);

12) osteoporoza;

13) choroby skóry (dermatologia);

14) choroby kobiece (ginekologia);

15) choroby nerek i dróg moczowych (nefrologia i urologia);

16) choroby krwi i układu krwiotwórczego (hematologia);

17) choroby oka i przydatków oka (okulistyka);

18) choroby zawodowe;

19) zaburzenia psychosomatyczne.

2. Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, naturalne surowce lecznicze, urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego i inne warunki naturalne, jakie mogą być wykorzystywane dla poszczególnych profili leczniczych, z uwzględnieniem ich właściwości leczniczych.

 

Art. 21.

1. Świadczenia zdrowotne w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego są udzielane na podstawie skierowania na leczenie uzdrowiskowe albo po przedstawieniu zaświadczenia o braku przeciwwskazań do korzystania z danego rodzaju świadczeń zdrowotnych w danym uzdrowisku, z zastrzeżeniem ust. 4.

2. Osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym korzystają z lecznictwa uzdrowiskowego na podstawie skierowania wydanego na zasadach określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

3. Osoby nieobjęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym oraz osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, które nie uzyskały skierowania na leczenie uzdrowiskowe, o którym mowa w ust. 2, mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych za odpłatnością w wysokości ustalonej przez zakład lub podmiot prowadzący urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, po uprzednim okazaniu zaświadczenia, o którym mowa w ust. 1.

4. Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje świadczeń zdrowotnych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, które mogą być udzielane bez zaświadczenia, o którym mowa w ust. 1, kierując się potrzebą powszechnego dostępu do tych świadczeń zdrowotnych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, których otrzymywanie nie wymaga uprzedniej konsultacji lekarskiej.

5. Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego w danym uzdrowisku, uwzględniając oddziaływanie zabiegów leczniczych stosowanych w oparciu o naturalne surowce i klimat na poszczególne rodzaje schorzeń.

 

Art. 22.

1. Lecznictwo uzdrowiskowe może być prowadzone przy wykorzystaniu urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego, służących do leczniczego wykorzystania naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczych klimatu, w szczególności takich, jak:

1) pijalnie uzdrowiskowe;

2) tężnie;

3) parki i urządzone ścieżki ruchowe;

4) urządzone odcinki wybrzeża morskiego;

5) uzdrowiskowe baseny lecznicze i rehabilitacyjne;

6) urządzone podziemne wyrobiska górnicze.

2. Podmiot posiadający urządzenie lecznictwa uzdrowiskowego sporządza regulamin korzystania i udostępnia go użytkownikom.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, wymagania eksploatacyjne, funkcjonalne i techniczne jakim powinny odpowiadać urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, kierując się wymaganiami dla tych obiektów oraz standardami przyjętymi w dziedzinie zapewnienia warunków sanitarnych i higienicznych z uwzględnieniem ochrony dóbr kultury, a także w odniesieniu do wyrobisk górniczych uwzględniając zagrożenia geologiczne i górnicze.

 

Rozdział 4

Finansowanie lecznictwa uzdrowiskowego

 

Art. 23.

Świadczenia zdrowotne udzielane w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego na podstawie skierowania, o którym mowa w art. 21 ust. 2, są finansowane ze środków pochodzących z Narodowego Funduszu Zdrowia, oraz na zasadach określonych w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej.

 

Rozdział 5

Nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym, uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej

 

Art. 24.

1. Nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym oraz nad uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej w zakresie ochrony ich właściwości leczniczych sprawuje minister właściwy do spraw zdrowia oraz wojewoda, a w odniesieniu do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego utworzonych przez Ministra Obrony Narodowej i ministra właściwego do spraw wewnętrznych także ci ministrowie.

2. Wojewoda sprawuje nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym, uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej, zlokalizowanymi na obszarze danego województwa.

 

Art. 25.

Osoby wykonujące w imieniu ministra właściwego do spraw zdrowia oraz wojewody czynności nadzoru, o którym mowa w art. 24, nie mogą być członkami organów lub pracownikami gminy uzdrowiskowej, ani pracownikami oraz osobami współpracującymi z zakładami lecznictwa uzdrowiskowego.

 

Art. 26.

1. Minister właściwy do spraw zdrowia lub wojewoda może w każdym czasie żądać od gminy uzdrowiskowej przedstawienia całości lub części dokumentacji związanej z utworzeniem i funkcjonowaniem uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej.

2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, podlega badaniu pod względem zgodności ze stanem faktycznym oraz tworzenia warunków do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego.

 

Art. 27.

Minister właściwy do spraw zdrowia lub wojewoda może zwracać się do właściwych służb i inspekcji z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska w gminie uzdrowiskowej.

 

Art. 28.

1. Jeżeli z uprawnień, o których mowa w art. 26 i art. 27, korzysta minister właściwy do spraw zdrowia, zawiadamia o tym właściwego wojewodę; wojewoda nie podejmuje wówczas odrębnych działań.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, gdy z uprawnień, o których mowa w art. 26 i art. 27, korzysta wojewoda.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia może zlecić właściwemu wojewodzie skorzystanie z uprawnień, o których mowa w art. 26 i art. 27.

 

Art. 29.

Do właściwości ministra właściwego do spraw zdrowia należy:

1) ocena zgodności leczenia uzdrowiskowego z profilami leczniczymi, o których mowa w art. 20 ust.1;

2) prawo żądania usunięcia uchybień stwierdzonych w toku ustalania zgodności, o której mowa w pkt 1.

 

Rozdział 6

Gminy uzdrowiskowe

Art. 30.

Gmina uzdrowiskowa realizuje zadania własne gminy, wynikające z odrębnych przepisów, w szczególności zadania związane z zachowaniem funkcji leczniczych uzdrowiska, w zakresie:

1) tworzenia i ulepszania infrastruktury komunalnej i technicznej przeznaczonej dla uzdrowisk lub obszarów ochrony uzdrowiskowej, związanej z zaopatrzeniem w wodę oraz unieszkodliwianiem i odprowadzaniem ścieków, usuwaniem odpadów stałych, a także związanej z zaopatrzeniem w energię elektryczną, gazową i w zakresie transportu zbiorowego;

2) gospodarowania terenami z uwzględnieniem potrzeb lecznictwa uzdrowiskowego oraz spełnieniem wymagań dla stref ochronnych, o których mowa w art. 7 ust. 1;

3) ochrony warunków naturalnych uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej oraz spełnienia wymagań w zakresie dopuszczalnych norm zanieczyszczeń powietrza oraz natężenia hałasu, o których mowa w odrębnych przepisach;

4) tworzenia warunków dla funkcjonowania zakładów lecznictwa uzdrowiskowego i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego oraz rozwoju infrastruktury komunalnej w celu zaspokojenia potrzeb osób przebywających w gminie w celach leczenia uzdrowiskowego;

5) tworzenia warunków dla rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego przez opracowywanie i wdrażanie strategii rozwoju uzdrowiska.

 

Art. 31.

Rada gminy uzdrowiskowej powołuje stałą komisję uzdrowiskową, do której stosuje się przepisy art. 21 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.)).

 

Art. 32.

1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta powołuje Radę Uzdrowiskową, zwaną dalej "Radą", stanowiącą jego organ doradczo-opiniodawczy. Kadencja Rady jest równa kadencji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.

2. W skład Rady wchodzą przedstawiciele zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie uzdrowiska oraz członkowie gminnej komisji urbanistyczno-architektonicznej, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717), w liczbie 7 osób.

3. Pracami Rady kieruje przewodniczący wybrany spośród jej członków większością głosów.

4. Do zadań Rady należy:

1) coroczna ocena działania uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej w gminie uzdrowiskowej; ocenę przedstawia się wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta nie później niż do dnia 31 marca po upływie roku kalendarzowego;

2) opiniowanie realizacji zadań gminy uzdrowiskowej, o których mowa w art. 30, oraz składanie wniosków i propozycji w tej sprawie;

3) opiniowanie projektów statutu uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej i operatu uzdrowiskowego;

4) opiniowanie projektów ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dotyczących obszaru stref ochronnych, o których mowa w art. 7 ust. 1;

5) udział w opracowywaniu strategii rozwoju uzdrowiska.

5. Zasady i tryb działania Rady określa statut gminy uzdrowiskowej.

 

Art. 33.

1. W celu realizacji zadań przewidzianych w ustawie, a związanych z funkcjonowaniem uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej, gmina uzdrowiskowa może utworzyć jednostkę pomocniczą w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.)); w nazwie jednostki pomocniczej zamieszcza się określenie "uzdrowisko" albo "obszar ochrony uzdrowiskowej".

2. Obszar jednostki pomocniczej, o której mowa w ust. 1, pokrywa się z obszarem uzdrowiska lub obszarem ochrony uzdrowiskowej, lub tą ich częścią, która znajduje się na obszarze gminy uzdrowiskowej.

3. Zasady i tryb działania jednostki pomocniczej określa statut tej jednostki uchwalony przez radę gminy uzdrowiskowej.

 

Rozdział 7

Zmiany w przepisach obowiązujących

 

Art. 34.

W ustawie z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm.4)) art. 24b otrzymuje brzmienie:

"Art. 24b. Główny Inspektor Pracy może udzielić pracownikowi wykonującemu lub nadzorującemu czynności kontrolne płatnego urlopu zdrowotnego na podstawie skierowania na leczenie uzdrowiskowe na okres ustalony w tym skierowaniu, nieprzekraczający 30 dni w roku kalendarzowym.".

 

Art. 35.

W ustawie z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981, z późn. zm.5)) w art. 6 w ust. 1 uchyla się pkt 6.

 

Art. 36.

W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.)) w art. 2 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, zakład lecznictwa uzdrowiskowego, inny niewymieniony z nazwy zakład przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednim stałym pomieszczeniu,".

 

Art. 37.

W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, z późn. zm.6)) w art. 15 w pkt 7 lit. b otrzymuje brzmienie:

"b) w strefach ochronnych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 2004 r. o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr ..., poz. ...) i sanatoriów,".

 

Art. 38.

W ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2001 r. Nr 99, poz. 1079, z późn. zm.7)) w art. 47h ust. 5 otrzymuje brzmienie:

"5. Za usuwanie drzew lub krzewów z terenów uzdrowisk, obszarów ochrony uzdrowiskowej, terenów nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków oraz terenów zieleni miejskiej ustala się jednostkowe stawki opłat o 100% wyższe od stawek ustalonych na podstawie ust. 3 i 4.".

 

Art. 39.

W ustawie z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz.U. Nr 72, poz. 802, z późn. zm.8)) w art. 45 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Funkcjonariusz celny, po 5 latach służby, może otrzymać płatny urlop zdrowotny, z zachowaniem prawa do uposażenia. Urlopu zdrowotnego udziela kierownik urzędu na podstawie skierowania na leczenie uzdrowiskowe, na okres ustalony w tym skierowaniu, nieprzekraczający jednak 30 kolejnych dni w każdym roku kalendarzowym.".

 

Art. 40.

W ustawie z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. Nr 89, poz. 991) w art. 12 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) powierzchnia upraw, na której stosuje się nawozy, wynosi co najmniej 30 ha i jest umiejscowiona w odległości co najmniej 500 m od dróg publicznych, budynków i obiektów inwentarskich, pasiek, upraw zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, parków narodowych, uzdrowisk, obszarów ochrony uzdrowiskowej oraz innych obiektów i obszarów chronionych na podstawie odrębnych przepisów, w stosunku do których obowiązuje zakaz stosowania środków chemicznych.".

 

Art. 41.

W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.9)) w art. 86:

1) w ust. 1 w pkt 6:

a) lit. a otrzymuje brzmienie:

"a) terenu kraju, z wyłączeniem obszarów parków narodowych, uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 2004 r. o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej, lecznictwie uzdrowiskowym i gminach uzdrowiskowych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr ..., poz. ...),",

b) lit. c otrzymuje brzmienie:

"c) uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy wymienionej w lit. a).";

2) w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) czas obowiązywania dopuszczalnych poziomów niektórych substancji dla terenu kraju, z wyłączeniem obszarów parków narodowych, obszarów uzdrowisk i obszarów ochronny uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy wymienionej w ust. 1 pkt 6 lit. a), oraz dla tych obszarów.".

 

Rozdział 8

Przepisy przejściowe i końcowe

 

Art. 42.

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.)).

 

Art. 43.

1. Obszary uznane za uzdrowiska na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów stają się uzdrowiskami w rozumieniu niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Gmina właściwa ze względu na położenie uzdrowiska jest obowiązana w terminie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy do sporządzenia i przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia operatu uzdrowiskowego i uchwalenia statutu uzdrowiska, o których mowa w ustawie.

3. Gmina, o której mowa w ust. 2, jest obowiązana do uchwalenia tymczasowego statutu uzdrowiska i przedłożenia go ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

4. Uchwalenie tymczasowego statutu, o którym mowa w ust. 3, nie wymaga sporządzania operatu uzdrowiskowego.

5. W przypadku niespełnienia przez gminę wymagań określonych w ust. 2 lub 3 stosuje się odpowiednio przepis art. 13 ust. 1.

 

Art. 44.

Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 3 ust. 5, art. 6 ust. 3, art. 9 ust. 3, art. 11 ust. 5, art. 14, art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (Dz.U. Nr 23, poz. 150, z późn. zm.)) zachowują moc do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych na podstawie art. 9 ust. 7, art. 10 ust. 3, art. 20 ust. 2, art. 21 ust. 4 i 5, art. 22 ust. 3 niniejszej ustawy, o ile nie są z nią sprzeczne.

 

Art. 45.

Naczelny lekarz uzdrowiska, o którym mowa w art. 7 ustawy wymienionej w art. 44, przekaże wojewodzie właściwemu dla województwa, na terenie którego znajduje się uzdrowisko, całość dokumentacji związanej z nadzorem nad uzdrowiskiem, w tym rejestr zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

 

Art. 46.

Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia, wykaz zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa utworzonych w wyniku komercjalizacji uzdrowiskowych przedsiębiorstw państwowych, dla których organem założycielskim był minister właściwy do spraw zdrowia, które nie będą podlegać prywatyzacji, kierując się:

1) zapewnieniem równego i powszechnego dostępu do lecznictwa uzdrowiskowego;

2) zapewnieniem leczenia uzdrowiskowego o zróżnicowanych profilach leczniczych;

3) wielkością oraz ilością posiadanych i wykorzystywanych przez spółkę zasobów tworzyw leczniczych;

4) możliwością rozwoju profilu rehabilitacyjnego;

5) posiadanymi przez spółkę urządzeniami lecznictwa uzdrowiskowego.

 

Art. 47.

Traci moc ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (Dz.U. Nr 23, poz. 150, z późn. zm.10)).

 

Art. 48.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

MARSZAŁEK SEJMU

/-/ Marek Borowski

1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, ustawę z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych, ustawę z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, ustawę z dnia 28 września 1991 r. o lasach, ustawę z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody, ustawę z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej, ustawę z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu, ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158, poz. 1041, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115, z 1999 r. Nr 28, poz. 255 i poz. 256 i Nr 84, poz. 935, z 2000 r. Nr 3, poz. 28, Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 489, Nr 84, poz. 948, Nr 114, poz. 1193 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 45, Nr 88, poz. 961, Nr 100, poz. 1083, Nr 111, poz. 1193, Nr 113, poz. 1207, Nr 126, poz. 1382, poz. 1383 i 1384 i Nr 128, poz. 1407, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391, Nr 124, poz. 1151 i 1152, Nr 171, poz. 1663, Nr 213, poz. 2084 i Nr 223, poz. 2215.

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568.

4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 170, poz. 1652 i Nr 213, poz. 2081.

5) Zmianę tekstu jednolitego wymienionej ustawy ogłoszono w Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2055.

6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 110, poz. 1189 i Nr 145, poz. 1623, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 113, poz. 984 i Nr 200, poz. 1682 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 203, poz. 1966 i Nr 229, poz. 2273.

7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1189 i Nr 145, poz. 1623, z 2002 r. Nr 130, poz. 1112 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568 i Nr 203, poz. 1966.

8) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1255 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 365, Nr 89, poz. 804 i Nr 153, poz. 1271.

9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 233, poz. 1957 oraz z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717 i 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr 190, poz. 1865 i Nr 217, poz. 2124.

10) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1987 r. Nr 33, poz. 180, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1998 r. Nr 162, poz. 1116 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268.