1. Projekt Narodowego Planu Rozwoju zakłada, że formowanie fundamentów konkurencyjności gospodarki ma się dokonywać poprzez przyspieszanie wzrostu i rozwoju ośrodków metropolitalnych. Dokument pod nazwą Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, opracowany w 1999 roku, zaś przyjęty przez Sejm w 2001 roku, określa zbiór potencjalnych ośrodków rozwoju społeczno-gospodarczego, które w procesie konkurencji europejskiej tworzyć będą coraz silniejsze węzły przedsiębiorczości i innowacji oddziaływujące na całą polską i europejską przestrzeń. Rozwój wschodniej części Kraju powinien być priorytetem w świetle polityki rozwoju regionalnego Unii Europejskiej, zakładającego zmniejszanie dysproporcji pomiędzy regionami. W przyjętych założeniach aktualizacji Koncepcji, przygotowywanej przez specjalny rządowy zespół międzyresortowy w związku z pracami nad Narodowym Planem Rozwoju na lata 2007 - 2013, określono kryteria, jakie mają spełniać wymienione obszary metropolitalne. Kryteria te powodują realne zagrożenie, że największe ośrodki wschodniej Polski, to jest Olsztyn, Białystok, Lublin i Rzeszów, nie zostaną zakwalifikowane jako obszary metropolitalne. Stan taki skutkować będzie kontynuacją polityki peryferyzacji wschodniej Polski i pogłębiania dystansu dzielącego ją od innych regionów. Doświadczenia państw Unii pokazują, że status metropolii przyznawany jest również tym ośrodkom, które nie spełniają kryterium ludnościowego (500 tys. mieszkańców), ale otrzymują go ze względu na ich znaczenie w danym regionie. Wszystkie wymienione ośrodki są dla swych regionów ośrodkami o kluczowym znaczeniu z punktu widzenia gospodarki, sieci komunikacyjnej, funkcji granicznych w UE, infrastruktury naukowej. W projekcie NPR w rozdziale "Metropolie, miasta, obszary wiejskie" w pkt 212 stwierdza się, że "Jednocześnie kilka innych ośrodków wielkomiejskich ma pewne szanse na rozwinięcie się w nich funkcji metropolitalnych - Lublin, Rzeszów, Białystok i Olsztyn", dlatego przyjęcie w Koncepcji przedstawianego zapisu jest zasadne.

2. Obecnie stosowany jest w zakresie podziału środków przeznaczanych na rozwój regionalny następujący algorytm:

1) 80% środków jest dzielone pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców;

2) 10% środków jest dzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców pomiędzy województwa, w których poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca jest niższy od 80% średniego poziomu produktu krajowego na mieszkańca;

3) 10% środków jest dzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których stopa bezrobocia przekracza w każdym z ostatnich trzech lat 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.

Algorytm ten jest krzywdzący dla województw o małej gęstości zaludnienia. Takimi województwami są województwa wschodniej Polski. Przyjęte kryteria podziału środków, (czyli w 80% - liczba ludności) nie są obiektywnymi miernikami rozwoju regionalnego. Faworyzuje to województwa o dużym zaludnieniu, nie zwracając uwagi na fakt, iż koszt budowy infrastruktury technicznej nie wynika wyłącznie z liczby ludności zamieszkującej dany obszar, ale również od jego powierzchni.

Wskaźnik bezrobocia rejestrowanego nie oddaje rzeczywistych problemów regionów, gdyż pokazuje jedynie bezrobocie zarejestrowane, nie mówi nic o tzw. bezrobociu ukrytym, które w wielu województwach stanowi duży procent.

Powstaje więc konieczność nowych zasad dzielenia środków, które umożliwiłyby realizację założeń polityki regionalnej i dały szansę regionom słabiej rozwiniętym gospodarczo, i które zmniejszyłyby dysproporcje rozwojowe pomiędzy regionami wschodniej Polski a innymi regionami kraju. Stąd właściwym byłoby przyjęcie następującego algorytmu:

3. Konieczne jest też, aby w ramach programu horyzontalnego - Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich - przyjęto odrębny program operacyjny, dotyczący rozwoju regionów wschodniej Polski. Realizacja takiego programu byłaby w zgodzie z podstawowymi zasadami polityki regionalnej Unii Europejskiej, zmierzając do wyrównywania dysproporcji ekonomicznych i społecznych pomiędzy północno - wschodnią Polską a pozostałymi regionami kraju.

4. Wymienione inwestycje na terenach województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego i podkarpackiego dotyczą najważniejszych spraw infrastrukturalnych.

5. Obecnie w ramach Funduszu Spójności, mogą być współfinansowane projekty, których wartość wynosi co najmniej 10 mln euro. Mała gęstość zaludnienia na obszarach wschodniej Polski powoduje, że realizacja inwestycji z zakresu ochrony środowiska, niezbędnych na nieskażonych ekologicznie terenach wschodniej Polski wymaga zaangażowania jednostek z dużego obszaru. Ubogie i małe gminy wiejskie nie są w stanie realizować tak kosztownych projektów, przez co szansę na pozyskanie tych środków mają tylko duże miasta. Niskie dochody jednostek samorządu terytorialnego ze wschodnich terenów kraju są istotną przeszkodą w absorpcji środków UE i w związku z tym wiele z nich nie ma udziału w Funduszu Spójności. Zasadne jest więc obniżenie progu finansowego dla wspólnych projektów małych gmin.