Spis oświadczeń, oświadczenie, odpowiedź 1


Minister Edukacji Narodowej przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Janusza Bielawskiego, złożonym na 43. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 48):

Warszawa, 1999.12.17

Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak

Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek

Odpowiadając na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Janusza Bielawskiego na 43. posiedzeniu Senatu w dniu 7 października br. w sprawie finansowania przez budżet państwa w roku bieżącym oraz planach finansowych na rok 2000, wprowadzonej z dniem 1 września 1999 r. reformy oświaty, uprzejmie proszę Panią Marszałek o przyjęcie poniższych informacji.

1. Rok 1999 rozpoczął kilkuletni okres reformy systemu oświaty w Polsce, obejmując między innymi:

- utworzenie szkół gimnazjalnych i reorganizację sieci szkół podstawowych,

- rozpoczęcie działalności Centralnej i Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych,

- kontynuację programu doskonalenia zawodowego nauczycieli,

- organizacją bezpiecznego dowozu uczniów do szkół,

- rozpoczęcie modernizacji bazy szkolnej i jej wyposażenia,

Na zadania związane z reformą oświaty, w budżecie państwa na rok 1999 utworzono następujące rezerwy celowe:

a) nr 17 - w kwocie 89 000 tys. zł - na sfinansowanie wdrożenia reformy oświaty,

b) nr 54 - w kwocie 30 000 tys. zł - na kontynuowanie programu pracowni internetowych w szkołach podstawowych i gimnazjach,

c) nr 56 - w kwocie 45849 tys. zł - na niezbędne inwestycje związane z utworzeniem gimnazjów, wdrożenie reform oświatowych, dowóz dzieci do szkół i dofinansowanie podręczników szkolnych.

Ponadto w budżecie MEN (dział 79), na zadania związane z reformą, w tym w szczególności na doskonalenie nauczycieli, przygotowanie programów nauczania, kształcenie kadr zarządzających szkołami, rad pedagogicznych i inne zapewniono środki w kwocie ok. 55 mln zł. W reformę oświaty zaangażowano również nierozdzielone środki rezerw części oświatowej subwencji ogólnej jednostek samorządu terytorialnego, w tym na modernizację bazy szkolnej ponad 100 mln zł.

Z wyjątkiem zadań centralnie realizowanych, znakomita większość tych środków została uruchomiona wprost do gmin - poprzez wojewodów (w przypadku rezerw celowych) lub na merytorycznie zweryfikowane przez wojewodów i reprezentacje samorządów (w przypadku subwencji) wnioski o dofinansowanie zadań reformy - po wcześniej uzyskanej pozytywnej opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz akceptującej decyzji Ministra Finansów.

W projekcie budżetu na rok 2000 wydatki na edukację zaliczono do grupy wydatków rozwojowych, uznając oświatę i wychowanie za dziedziny szczególnie ważne dla rozwoju kraju. Znalazło to wyraz w konstrukcji budżetu na 2000 r., przede wszystkim w ponadinflacyjnym kształtowaniu wydatków rzeczowych (2,5% realnego wzrostu) oraz wyraźnego wzrostu planowanych nakładów na wydatki majątkowe w dziale 79 "Oświata i wychowanie" - od 122 874 tys. zł w roku 1999 do 287 670 tys. zł według planu na 2000 r. Uwzględniono przy tym zadania i programy związane z realizacją przedsięwzięć związanych z wdrażaniem reformy systemu oświaty, zapewniając na ten cel środki w ustawowym wzroście części oświatowej subwencji ogólnej za planowanymi dochodami budżetu państwa oraz w odpowiednich pozycjach rezerw celowych.

W obszarze oświaty i wychowania wydatki z budżetu państwa wyniosą 20.638.235 tys. zł, wzrastając porównywalnie do bieżącego roku w granicach 10,6%. Ich udział w produkcie krajowym brutto (PKB) ukształtuje się na poziomie 3,05% wobec 2,97% w ustawie budżetowej na 1999 r.

W ramach planowanych nakładów na wydatki majątkowe przewiduję kontynuację programu "Bezpieczna droga do szkoły" w zakresie zakupu autobusów szkolnych. Po uchwaleniu ustawy budżetowej na 2000 r. określona zostanie kwota, jaką na te cel będzie można przeznaczyć, co w konsekwencji określi, jaka liczba autobusów zasili gminy w realizacji dowozu uczniów do szkół. Pragnę zauważyć, że reforma oświaty została dopiero rozpoczęta, zakończy się w chwili ukształtowania nowego ustroju oświaty i w tym czasie autobusy szkolne trafią do gmin, które takiej pomocy budżetowej państwa będą oczekiwały.

Po konsultacji z Ministrem Jerzym Widzykiem, przekazuję poniżej stanowisko w sprawie przekazywania samorządom środków finansowych na likwidację skutków powodzi z lipca 1997 roku.

W roku bieżącym środki finansowe z rezerwy budżetu państwa przeznaczone na usuwanie skutków powodzi, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, zostały rozdysponowane do końca października br.

Kwoty dotacji, wynikające z podziału środków zabezpieczonych w tegorocznej ustawie budżetowej, w znacznym stopniu ograniczyły możliwości zaspokojenia potrzeb wszystkich poszkodowanych w wyniku powodzi jednostek administracji samorządowej. Należy nadmienić, że zgłaszane przez gminy i powiaty wielkości dofinansowania często były zawyżane przez wnioskodawców, a dopiero weryfikacja na miejscu wykazywała, że poniesione straty i ich niezbędne dofinansowanie są niejednokrotnie mniejsze od wnioskowanych.

W roku bieżącym dotacje z rezerwy celowej dla gmin i powiatów przekazane były na podstawie umów o wykonanie inwestycji uznanych za priorytetowe, zawieranych pomiędzy Kancelarią Rady Ministrów reprezentowaną przez Pana Jerzego Widzyka - p.o. Szefa Kancelarii PRM i jednostką samorządową.

Dokonując podziału środków finansowych na zadania w zakresie usuwania skutków powodzi w infrastrukturze komunalnej kierowano się następującymi kryteriami:

- społeczną zadania (przywrócenie warunków prawidłowego funkcjonowania gminy, powiatu),

- efektywnością wykorzystania przyznanych środków,

- wyrównaniem poziomu pokrycia strat poniesionych przez jednostki samorządu terytorialnego.

Wymienione kryteria pozwoliły podjąć decyzję o dofinansowaniu zadań realizowanych przez gminy i powiaty, których zaniechanie lub nie podjęcie może spowodować groźne następstwa dla bezpieczeństwa i życia lokalnych społeczności.

Gmina Kamieniec Ząbkowicki, wymieniona w oświadczeniu Pana Senatora, w wyniku powodzi w 1997 r. poniosła straty w infrastrukturze komunalnej oszacowane na kwotę 17.992.000 zł. Do chwili obecnej łączne dofinansowanie gminy wynosi 13.708.724 zł., co stanowi ponad 76% kosztów poniesionych strat. Mając na uwadze dotychczasowe wsparcie finansowe tej gminy w zakresie realizowanych zadań oraz fakt, że wiele miast i gmin ma niższy poziom pokrycia strat, przytoczone dane są potwierdzeniem dużej pomocy udzielonej gminie Kamieniec Ząbkowicki. Poniżej przedstawiam wysokości środków, jakie zostały skierowane na naprawę szkód popowodziowych w obiektach szkoły i hali sportowej w Kamieńcu Ząbkowickim, które przykładowo wymienił Pan Senator w swoim oświadczeniu.

- 450.000 zł - kwota z rezerwy celowej przekazana w 1998 r. z przeznaczeniem na remont hali sportowej.

- 1.956.061 zł - środki z rezerwy celowej (budżet państwa i kredyt BŚ) z przeznaczeniem na odbudowę i modernizację Szkoły Podstawowej nr 1.

W roku ubiegłym ze środków rezerwy celowej na usuwanie skutków powodzi województwa wchodzące w skład obecnego województwa dolnośląskiego otrzymały dofinansowanie dla szkół średnich, ośrodków wychowawczych oraz szkół wyższych w łącznej kwocie 20.183.656 zł.

W 1999 r. przekazano kwotę 4.021.763 zł z rachunku Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pod nazwą "pomoc dla powodzian z dopłat gier liczbowych" dla:

- szkół ponadgminnych - kwotę 236.435 zł (Zespół Szkół Zawodowych w Nowej Rudzie, Prywatne Liceum im. Michała Khlara w Kłodzku, Prywatna Szkoła Muzyczna we Wrocławiu),

- szkół artystycznych - kwotę 619.590 zł (Liceum Muzyczne i Podstawowa Szkoła Muzyczna we Wrocławiu),

- szkół wyższych łącznie - kwotę 3.165.738 zł (Uniwersytet Wrocławski, Politechnika i Akademia Rolnicza we Wrocławiu).

Do końca bieżącego roku planuje się jeszcze przekazać z ww rachunku na likwidację szkół popowodziowych odpowiednio kwoty dla:

- szkół ponadgimnazjalnych - 2.204.000 zł,

- szkół artystycznych - 200.000 zł.

Ponadto wiele miast i gmin woj. dolnośląskiego, realizując projekty likwidacji szkód powodziowych w infrastrukturze komunalnej, korzysta ze środków kredytowych pochodzących z Banku Światowego. Finansowanie inwestycji z tego źródła uzależnione jest w dużej mierze od mobilności służb podległych przedstawicielom terenowej administracji samorządowej (wójtom, burmistrzom). Warunkiem koniecznym do uruchomienia kolejnych transz dotacji jest bowiem rozliczenie się z poprzedniej oraz przekazanie wniosku o uruchomienie kolejnej kwoty kredytu.

W związku z powyższym, nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, ..."że deklarowane na likwidację skutków powodzi pieniądze nie spływają do samorządów".

Przekazując informacje na tematy nurtujące Pana Senatora Janusza Bielawskiego chciałbym jednocześnie przeprosić Panią Marszałek za przedłużający się okres czasu w udzieleniu odpowiedzi, spowodowany konsultacją z panem Ministrem Jerzym Widzykiem w zakresie wsparcia finansowego samorządów przy likwidacji szkód spowodowanych lipcową powodzią w roku 1997.

Z wyrazami szacunku

wz MINISTRA

PODSEKRETARZ STANU

Andrzej Karwacki


Spis oświadczeń, oświadczenie, odpowiedź 1